Προσπαθώντας να προσδιορίσουμε τη σύνδεση μεταξύ της έννοιας ανάπτυξης και της έννοιας κουλτούρας, εντοπίζουμε πολλούς σημαντικούς παράγοντες. Όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και μεμονωμένα στη κάθε μια έννοια.
Όσο απομακρυνόμαστε από την περίοδο της κρίσης, είτε μιλάμε για την οικονομική κρίση, είτε για αυτές που την ακολούθησαν, covid, γεωπολιτικές αναταράξεις, φυσικές καταστροφές, ενεργειακή κρίση, διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, της αλυσίδας αξίας κ.α., τόσο πιο πολύ το θέμα της ανάκτησης ισορροπιών εμφανίζεται.
Στη προσπάθεια αυτή, γιατί περί προσπάθειας πρόκειται και μάλιστα σημαντικότατης, πολύπλευρης, από και προς κάθε κατεύθυνση, πιθανόν να προκύψει νέα απώλεια ισορροπιών, η οποία εξ ίσου πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Εάν δε σε όλη αυτή την προσπάθεια προστεθούν και η σφοδρή επιθυμία να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο, η στόχευση, η λαχτάρα, η προσδοκία για ανάπτυξη, η ανάγκη για μετασχηματισμό λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων που οι κρίσεις ποτέ δεν τις σταμάτησαν, τότε η εξεύρεση ισορροπιών γίνεται δυσκολότερη.
Οι τομείς του μετασχηματισμού είναι πολλοί, εκπαιδευτικός, κοινωνικός, οικονομικός, παραγωγικός, ψηφιακός, ενεργειακός, περιβαλλοντικός, βιώσιμος κ.α. Μερικές δε φορές υπάρχουν και αντικρούομενοι αφού δεν είναι εφικτό, αν και απαιτείται, να συμβαδίσουν, πχ. η φύση είναι απέναντι, η κλιματική αλλαγή απειλεί, η τεχνητή νοημοσύνη τρομάζει κ.α.
Ακόμα και να τρέξει η Πολιτική, η Επιχειρηματική, η Ακαδημαική, η Επιστημονική κοινότητα, ακόμα και να προτάξει εμβληματικά την καινοτομία για την επίτευξη κάθε μορφής μετασχηματισμού, υπάρχουν πολλοί άγνωστοι ή απρόβλεπτοι παράγοντες.
Στο τέλος της ημέρας ο κάθε μετασχηματισμός για να υλοποιηθεί αποτελεσματικά απαιτεί την δυναμική συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα, την κρίση, την σύνεση, την στρατηγική, την γνώση, την βούληση, την μέριμνα, την υπευθυνότητα του και πολλά άλλα ποιοτικά κυρίως χαρακτηριστικά.
Όμως, πόσο έτοιμοι είναι οι κυβερνώντες, οι πολίτες, οι επιχειρηματίες, οι εργαζόμενοι, οι επιστήμονες, οι ακαδημαϊκοί, οι σπουδαστές για να επιτύχουν τον κάθε μετασχηματισμό, επιμέρους ή συνολικά; Αυτούς πότε, ποιος και πως θα τους “μετασχηματίσει”; Πόσο συνειδητοποιημένα; Πόσο αρμονικά; Με ποιες στοχεύσεις; Σε ποιες ισορροπίες;
Από την άλλη αν τα ίδια περίπου ερωτήματα τεθούν για την κουλτούρα που αδιαπραγμάτευτα απαιτείται για να έχει γερά θεμέλια η εξέλιξη, η ανάπτυξη, κάθε πρωτοπορία, είναι βέβαιο ότι θα καταλήξουμε στο ίδιο σημείο, απλά από και προς διαφορετική κατεύθυνση.
Που λοιπόν καταλήγουμε;
Είναι παραπάνω από προφανές ότι οι στόχοι για την επίτευξη της ανάπτυξης πρέπει να συμβαδίζουν με την διατήρηση ή την εξέλιξη της κουλτούρας των κρατών, των λαών, των κοινωνιών, των πολιτών, της μονάδας αλλά και του συνόλου, ώστε να ενδυναμώνεται με συνέπεια και συνέχεια ο ανθρώπινος παράγοντας.
Η συνολική επιρροή όλων των ανθρώπινων δυνάμεων και η αύξηση του αποθέματος φυσικού, ανθρώπινου κεφαλαίου, γνώσης και δεξιοτήτων και κυρίως αξιών είναι η ουσία της ανάπτυξης, που περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της ζωής ενός ατόμου, της κοινωνίας, του κράτους, του έθνους που ζει.
Δεν μπορεί η όποια εστίαση να γίνεται μεμονωμένα. Πρέπει να έχει πυρήνα την διαμόρφωση και την διατήρηση της κουλτούρας. Στα πάντα. Χρειάζεται ολιστική προσέγγιση, που περιλαμβάνει τόσο την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη πολλών πτυχών ενός έθνους όσο και την ανάπτυξη ατόμων ώστε η βελτίωση να επιτυγχάνεται σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, οικονομικών, παραγωγικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, επιστημονικών και υλικών. Ο άνθρωπος πρέπει να θωρακίζεται για να είναι βιώσιμη η ανάπτυξη, για να μπορεί να είναι αποτελεσματικός στον κάθε μετασχηματισμό.
Η ικανότητα ενός έθνους να βελτιώσει το αξιακό, το πνευματικό, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών του είναι δείκτης του επιπέδου και της “σε γερά θεμέλια” ανάπτυξης του, με αδιαπραγμάτευτα τα βασικά στοιχεία διαβίωσης: υγεία, ασφάλεια, δικαιοσύνη, παιδεία, μόρφωση, πρόοδο, ισότητα, ευκαιρίες εξέλιξης, δημιουργίας, απασχόλησης κ.λπ.
Οι αναπτυξιακές και επενδυτικές προοπτικές μιας χώρας καθορίζονται, προδιορίζονται, αξιολογούνται από το αν οι πολίτες έχουν όλα τα παραπάνω, όχι κάποια, όλα. Αν ο κάθε μετασχηματισμός έχει θετικό πρόσημο στη ζωή των πολιτών.
Η αύξηση του μέσου εισοδήματος των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα της οικονομικής επέκτασης. Η επέκταση όμως, τόσο ποιοτική όσο και ποσοτική, των δημόσιων παρεχόμενων υπηρεσιών, είναι καθοριστική, είναι θεμελειώδης στην διαμόρφωση της κουλτούρας εκείνης που ανακτά ή επιτυγχάνει ισορροπίες, που δίνει ουσία στις αναπτυξιακές και επενδυτικές προοπτικές, στον κάθε μετασχηματισμό που εξασφαλίζει κοινωνική πρόοδο και ευημερία στους πολίτες.
Κέλλυ Μαυρομάτη, Co-Founder Energizing Greece: “Το θετικό πρόσημο του μετασχηματισμού” | Date: 22/02/2024 © Energizing Greece Magazine | 3rd Edition March 2024 |
