Ίσως έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσουμε την προσέγγισή μας στη διαχείριση του δημογραφικού στη χώρα μας. Και χρησιμοποιώ σκοπίμως τη λέξη “διαχείριση” σε αντιδιαστολή με την “επίλυση” που συχνά ακούμε και διαβάζουμε, καθώς δεν πρόκειται για ένα απλό πρόβλημα, αλλά για μια πολυδιάστατη -και αναπόφευκτη- κατάσταση που διαμορφώνεται σταθερά από την μεταπολεμική περίοδο.
Ένας ολοένα μειούμενος και γηράσκων πληθυσμός και η διαρκής συρρίκνωση του πληθυσμού που βρίσκεται σε παραγωγική ηλικία ασκούν ασφυκτικές πιέσεις στην οικονομία και την αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό και το φορολογικό σύστημα και θέτουν διαρκώς την κοινωνική συνοχή εκτός ισορροπίας. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και μια μελέτη της ΔιαNEOσις, ο μέσος όρος ηλικίας στη χώρα μας αναμένεται να αυξηθεί μέσα σε 35 χρόνια από τα 44 έτη το 2015 στα 49-52 έτη το 2050, ενώ ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια σε 4,8 με 5,5 εκατομμύρια.
Η ανάγκη για ταχεία και πλήρη ενσωμάτωση
Και, ενώ εστιάζουμε στο δίπολο γήρανση-γεννήσεις, δηλαδή στο αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής και στον μειούμενο δείκτη γονιμότητας, οι σχετικές συζητήσεις συχνά παραβλέπουν τον τρίτο σημαντικό παράγοντα του δημογραφικού προφίλ της Ελλάδας: τη μετανάστευση. Τον μόνο ίσως από τους τρεις που με αποφασιστικές αλλά πολυδιάστατες στρατηγικές μπορούμε να επηρεάσουμε πιο άμεσα και να αποτελέσει, τελικά, το κλειδί στη διαχείριση της δημογραφικής κρίσης.
Με ποιον τρόπο; Με την ταχεία και πλήρη ενσωμάτωση των μεταναστών που έρχονται στη χώρα μας για να εργαστούν και να δημιουργήσουν μια νέα ζωή από το μηδέν. Σε αυτό το σημείο καμπής που βρισκόμαστε, μπροστά σε μια δημογραφική ωρολογιακή βόμβα, το μεταναστευτικό ίσως είναι το πρώτο ζήτημα στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε από εδώ και στο εξής. Οι μετανάστες συχνά αντιπροσωπεύουν μια νεότερη και δυναμική ομάδα, καθώς η συντριπτική πλειονότητα εξ αυτών είναι σε παραγωγική ηλικία και πρόθυμοι να ενσωματωθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας.
Τα οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία
Ανάλογα με την επιτυχία της ένταξής τους στην αγορά εργασίας η παρουσία τους ενισχύει συνολικά την οικονομία, το φορολογικό σύστημα της χώρας, αλλά μπορεί επίσης να έχει θετική επίδραση στην κοινωνία, τον πολιτισμό και σε επιμέρους κλάδους της οικονομίας. Η πλήρης ενσωμάτωση τους μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του επιστημονικού και ακαδημαϊκού προσωπικού της Ελλάδας, την άνθηση του πολιτισμού με τις ποικίλες επιρροές από ξένους καλλιτέχνες και μουσικούς -και όχι μόνο- που έρχονται στη χώρα μας, αλλά και την ενίσχυση επιμέρους κλάδων, όπως ο αγροτικός, ο τουριστικός ή ο ιατρικός.
Στοχευμένες πολιτικές ενσωμάτωσης που εστιάζουν στην ύπαιθρο μπορούν να οδηγήσουν στην αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών κέντρων, στην αποκέντρωση και την ενίσχυση και ανάπτυξη της υπαίθρου και του αγροτικού τομέα. Υπάρχουν πολλές καλές πρακτικές σε άλλες χώρες από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε παραδείγματα, όπως η Γερμανία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία, και που δείχνουν ότι η ενσωμάτωση των μεταναστών συμβάλλει αναμφισβήτητα στη δημιουργία μιας πιο βιώσιμης και δυναμικής κοινωνίας.
Το κλειδί στην απλοποίηση των διαδικασιών
Το νούμερο ένα μέτρο για την ενσωμάτωση είναι η απλοποίηση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, απόκτησης υπηκοότητας και ιθαγένειας. Πρέπει να εξαλειφθούν παράδοξα που συχνά παρατηρούμε, όπως, για παράδειγμα, να δίνεται ιθαγένεια στα παιδιά μεταναστών που γεννιούνται στη χώρα μας, αλλά να στερούνται οι γονείς τους ανάλογων δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο των διαδικασιών αυτών θα πρέπει φυσικά η Πολιτεία να μεριμνήσει ώστε αυτά τα δικαιώματα να συνοδεύονται από ίση πρόσβαση στη στέγαση, την αγορά εργασίας, πλήρη εργασιακά δικαιώματα και πρόσβαση σε εκπαίδευση και κατάρτιση, προσαρμοσμένες πάντα στις ανάγκες και των μεταναστών και της ελληνικής οικονομίας.
Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης
Και σε αυτά τα πεδία η τεχνητή νοημοσύνη (AI) μπορεί να παίξει ρόλο καταλύτη. Αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης και τεχνολογίες επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP) μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας και των προκλήσεων της ενσωμάτωσης και στην απλούστευση των διαδικασιών.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μειώσει τη γραφειοκρατία και να αυτοματοποιήσει τις διαδικασίες ανάλυσης και διαχείρισης των δεδομένων των μεταναστών, όπως προσόντα και ανάγκες, προκειμένου να προσδιοριστούν οι καλύτερες πρακτικές για την ενσωμάτωσή τους. Από την άλλη πλευρά, μέσω αλγορίθμων πρόβλεψης και ανάλυσης μπορούν να προσδιοριστούν οι οικονομικοί τομείς αλλά και οι γεωγραφικές περιοχές όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για εργατικό δυναμικό.
Ωστόσο ακόμα και παράγοντες ενσωμάτωσης που είναι συνδεδεμένοι πιο στενά με την ανθρώπινη επαφή, όπως η εκπαίδευση και η κατάρτιση, μπορούν να βελτιστοποιηθούν με τη χρήση ΑΙ. Χωρίς να αφαιρούμε εντελώς τον ανθρώπινο παράγοντα, τεχνολογίες NLP μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο σύμβουλο για μετάφραση, κατανόηση και την εκμάθηση της ελληνικής που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινωνική ενσωμάτωση. Επιπλέον, με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αναπτυχθούν προσωποποιημένες λύσεις και προγράμματα στήριξης και κατάρτισης για τους μετανάστες, λαμβάνοντας υπόψη τις εκάστοτε δεξιότητες και ανάγκες.
Εξίσου σημαντική η εκπαίδευση των τοπικών κοινωνιών
Εδώ θα πρέπει να σημειώσω ότι ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει ο σημαντικότερος στην πλήρη και επιτυχημένη κοινωνική ενσωμάτωση. Σε χώρες του εξωτερικού έχει παρατηρηθεί ότι με τη γήρανση του πληθυσμού αυξάνεται ο ρατσισμός και μειώνεται η ανοχή στους ξένους. Εκτός, λοιπόν, από τις δράσεις κοινωνικής και εργασιακής ένταξης, εξίσου σημαντική για την επιτυχημένη ενσωμάτωση και κοινωνική συνοχή είναι η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και των ελληνικών επιχειρήσεων με κατάλληλες καμπάνιες και η μηδενική ανοχή σε περιστατικά ρατσισμού και κάθε μορφής διακρίσεων.
Litsa Panayotopoulos, CEO E.VI.A Intelligent Performance, Πρόεδρος INTALE A.E. Retail Solutions, Αντιπρόεδρος Ν. ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Α.Ε. Healthcare Technologies and Solutions, Πρόεδρος Επιτροπής “Εκπαίδευση – Καινοτομία – Επιχειρηματικότητα” και Ταμίας Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου: “Είναι το μεταναστευτικό η απάντηση στη δημογραφική κρίση της Ελλάδας” | Date: 18/02/2024 © Energizing Greece Magazine | 3rd Edition March 2024 |
