Ο σημαντικός ρόλος του αγροτικού τομέα, πρέπει να αποτελεί πυρήνα ανάπτυξης της χώρας μας.
Ο τομέας της Αγροδιατροφής αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομίας και της κοινωνίας και λειτουργεί ως σταθεροποιητής (stabilizer) και ως διεγέρτης (stimulator). Ο πρωτογενής τομέας, μαζί με τη μεταποίηση αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων συμβάλλει σημαντικά στην απασχόληση, επηρεάζοντας την κοινωνική συνοχή, και αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομικής δραστηριότητας λόγω των στενών σχέσεων του με άλλες παραγωγικές δραστηριότητες. Ο σημαντικός ρόλος του αγροτικού τομέα, πρέπει να αποτελεί πυρήνα ανάπτυξης της χώρας μας, ειδικά μετά την κλιματική κρίση, την αύξηση του πληθυσμού (κατά 40% μέχρι το 2050), τις φυσικές καταστροφές, τις υγειονομικές κρίσεις (Covid-19), τις πολεμικές αναταράξεις, και εν γένει τις οικονομικές κρίσεις. Η παγκόσμια κοινότητα, αλλά και η Ελληνική, καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης με ενσωμάτωση μοντέλων πράσινης, καινοτόμου, κυκλικής και βιώσιμης οικονομίας.
Οι προκλήσεις αυτές αποτελούν και ευκαιρίες για καινοτομία και δημιουργικότητα. Ο συνδυασμός
επιχειρηματικότητας, καινοτομίας και αγροδιατροφής δημιουργεί ένα πρωτοποριακό πεδίο για την αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων (παραγωγικών και οικονομικών). Η ανάγκη για συνεχή αύξηση της αξίας του παραγόμενου αγροτικού προϊόντος, καθώς και για ενσωμάτωση της καινοτομίας σε κάθε φάση του, δημιουργούν την ανάγκη για εμβάθυνση και εξειδίκευση της γνώσης σε κάθε επίπεδο του Αγρo-διατροφικού τομέα. Η ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί πρωταρχικά μέσα από τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και δη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Επιπλέον, η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην Αγροδιατροφή αναδεικνύονται ως κλειδιά για βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ η προσέγγιση «from farm to fork» αποτελεί κρίσιμη στρατηγική για υγιεινά/ασφαλή και βιώσιμα συστήματα τροφοδοσίας. Η ενσωμάτωση τεχνολογικής καινοτομίας στη γεωργία (agritech), όπως για παράδειγμα μέσω συστημάτων «έξυπνης» γεωργίας, δημιουργεί ευκαιρίες για επιχειρηματική ανάπτυξη, όπως η αύξηση της παραγωγής, μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων.
Με βάση την εμπειρία και τις επερχόμενες εξελίξεις σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, η βιομηχανία της αγροδιατροφής μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά στη βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών της χώρας και να εισφέρει στις τοπικές κοινωνίες αξία, μέσω της αύξησης του παραγόμενου ΑΕΠ και της απασχόλησης διατηρώντας παράλληλα το παραγωγικό και οικονομικό προφίλ της χώρας ανταγωνιστικό. Αποτελεί παραδοχή ότι η χώρα μας, με βάση την επίσημα αναγνωρισμένη διεθνή κατηγοριοποίηση Global Innovation Index (GGI, 2023) βρίσκεται στην 118η θέση από τις 123 χώρες που αξιολογούνται στη συνεργασία ερευνητικών κέντρων με την βιομηχανία, δηλαδή κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις παγκοσμίως. Από την άλλη η χρηματοδότηση από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους και η παραγωγή έρευνας κινείται σε υψηλό επίπεδο τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο όσο και στον στενό ερευνητικό χώρο.
Όπως σημειώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το οικοσύστημα αγροδιατροφής, στο κείμενο συστάσεων προς την Ελλάδα για το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ, «το ελληνικό σύστημα γεωργικής γνώσης και καινοτομίας (AKIS) είναι άκρως κατακερματισμένο, με φορείς σε εθνικό και τοπικό επίπεδο που έχουν πολύ μικρή σύνδεση».
Το πρόβλημα είναι η έλλειψη ενός συνδετικού κρίκου- “ενορχηστρωτή” – μεταξύ έρευνας και παραγωγής (με όλους τους ενεργοποιητές του οικοσυστήματος). Είναι σαφές λοιπόν ότι η μοναδική αυτή λειτουργία του τομέα μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μέσω της στρατηγικής, του τετραπλού έλικα (κοινωνία, κυβέρνηση, ερευνητικά κέντρα και επιχειρήσεις), δηλαδή την αγαστή και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ του ευρύτερου Δημόσιου τομέα, των Ακαδημαϊκών/Ερευνητικών κέντρων, των Επιχειρήσεων, και των Παραγωγών (ενεργοποιητές του οικοσυστήματος).
Αγροδιατροφική Καινοτομία: Να αξιοποιήσουμε τη δύναμη της γνώσης για να καταστήσουμε τον κλάδο της αγροδιατροφής ανταγωνιστικό, ευημερούντα και βιώσιμο
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (ΑΖΚ)
Στη Θέρμη της Θεσσαλονίκης δημιουργείται ο πρώτος Θύλακας Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (ΘΥ.Κ.Δ) Αγροδιατροφής
Ένα από τα σημαντικότερα έργα της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας είναι η δημιουργία ενός κόμβου / Θύλακα Καινοτομίας για τον αγρο-διατροφικό τομέα (ΘΥ.Κ.Δ). Η ΑΖΚ με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος, προχωρά στη χωροθέτηση ΘΥ.Κ.Δ για την Αγροδιατροφή σε έκταση 40 στρεμμάτων στη Θέρμη Θεσσαλονίκης (χρήσης τμήματος εμβαδού 60.000 τ.μ. – εντός των ορίων της Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης στο Δήμο Θέρμης – Π.Ε. Θεσσαλονίκης) – που θα αποτελέσει τον πρώτο Θύλακα Υποδοχής Καινοτόμων επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (ΘΥ.Κ.Δ.) Αγροδιατροφής.
Η πρόταση αξίας για το ΘΥ.Κ.Δ. είναι: η δημιουργία ενός βιώσιμου αγροδιατροφικού θύλακα, που θα αποτελεί γέφυρα συνεργασίας ανάμεσα σε πανεπιστήμια/ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις και παραγωγούς, βασισμένος στο τρίπτυχο εκσυγχρονισμός, παραγωγή υπεραξίας και εξαγωγική προοπτική, μέσα από την έμπρακτη στήριξη δημιουργίας καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας (ΑΖΚ), έχει θέσει ως φιλόδοξο στόχο μέσω της δημιουργίας του πρώτου Θύλακα Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων Αγρο- διατροφικού Τομέα να επιταχύνει τις εξελίξεις και να προκαλέσει την πολυσυζητημένη σύνδεση του ευρύτερου δημοσίου τομέα, των ακαδημαϊκών/ερευνητικών κέντρων, των επιχειρήσεων, και των παραγωγών ενεργοποιώντας στρατηγική τετραπλής έλικας με οφέλη για την αγροτική κοινωνία την χώρα, τα ερευνητικά κέντρα και τις επιχειρήσεις. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό project που ενισχύει σημαντικά τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα των κλάδων της αγρο- διατροφής δημιουργώντας ένα κοινό όραμα για το μέλλον.
Ο Θύλακας ως αγροδιατροφικός κόμβος καινοτομίας θα περιλαμβάνει τις παρακάτω ενδεικτικές δραστηριότητες εντός του ΘΥ.Κ.Δ.
- Δημιουργία θερμοκοιτίδας αγροδιατροφής (Νεοφυείς & ΜΜΕ επιχειρήσεις)
- Ερευνητικά κέντρα (για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στο τομέα της αγροδιατροφης)
- Εγκαταστάσεις πιλοτικής παραγωγής προϊόντων από επιχειρήσεις
- Εργαστήρια πιστοποίησης προϊόντων
- Τμήματα R&I εδραιωμένων εταιρειών (Εθνικές & πολυεθνικές επιχειρήσεις)
- Ερευνητικά θερμοκήπια (μικρή κλίμακας για την εφαρμογή των ερευνητικών καινοτομιών)
- Κτίρια γραφείων και κτίριο διοίκησης
- Συνεδριακό κέντρο (εκπαίδευσης, κατάρτισης & Εκθεσιακός χώρος, διοργάνωση διεθνών συνεδρίων)
- Σύνδεση με την κοινωνία (εκδηλώσεις που θα συνδέουν το ΘΥ.Κ.Δ. με την τοπική κοινωνία)
Πρόκειται για ένα καινοτόμο project (ΘΥ.Κ.Δ.), το οποίο δρα συμπληρωτικά σε άλλες πρωτοβουλίες ανάπτυξης του οικοσυστήματος καινοτομίας.
Η δημιουργία του Θύλακα Υποδοχής Καινοτόμων Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων Αγροδιατροφής εκτιμάται ότι θα συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της καινοτομίας στον αγροδιατροφικό τομέα, καθώς θα αποτελέσει πόλο έλξης και συγκέντρωσης ερευνητικών δραστηριοτήτων θυγατρικών πολυεθνικών ομίλων, νεοφυών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, νέων επιχειρηματιών και ερευνητικών κέντρων (εστιάζοντας περισσότερο στις ανάγκες των παραγωγών).
Κοιτάζοντας προς το μέλλον, ο μετριασμός των επιπτώσεων που αφορούν τον αγρο-διατροφικό τομέα και συνδέεται με πρωτοφανείς αλλαγές που οδηγούνται από παράγοντες όπως είναι οι μεταβαλλόμενες παγκόσμιες αγορές, ο αυξανόμενος διεθνής ανταγωνισμός, η τεχνολογική εξέλιξη, ο μετασχηματισμός των δομών της βιομηχανίας και της έρευνας, η κλιματική κρίση και οι αυξανόμενες φυτονόσοι και ζωονόσοι διαπερνά μέσα από τη σύνδεση της επιχειρηματικότητα με την καινοτομία.
Είναι μονόδρομος η σύμπραξη/συνεργασίες και η συσπείρωση δυνάμεων που θα δίνουν την δυνατότητα μέσα από καινοτόμες διαδρομές να λαμβάνονται και να υλοποιούνται αποφάσεις που απαιτούνται για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης σε ένα πολύπλοκο και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Ο συνδετικός κρίκος- “ενορχηστρωτής”- μεταξύ έρευνας και παραγωγής αποτελεί φορέα μετασχηματισμού που μπορεί να αποτρέψει τους κινδύνους που απειλούν το οικοσύστημα των κλάδων της ελληνικής αγρο- διατροφής και να αξιοποιήσει αποτελεσματικά και τις ευκαιρίες. Ο ρόλος της ΑΖΚ είναι κομβικός και πολλαπλασιαστικός, διότι αποτελεί τον θεσμικό φορέα που συνδέει την ακαδημαϊκή κοινότητα και τα ερευνητικά κέντρα με τις επιχειρήσεις. Αυτό το θεσμικό σημείο (ΘΥ.Κ.Δ.) θα προάγει την έρευνα, την ανάπτυξη και την συνεργασία της αγροτικής παραγωγής με το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, δημιουργώντας ένα εμβληματικό σημείο αναφοράς (landmark) στην Νότιο-Ανατολική Ευρώπη, με σημαντικό κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Δρ. Παναγιώτης Χ. Κετικίδης, BSc, MSc, Ph.D., Πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε, Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEERC), Αντιπρόεδρος Έρευνας & Καινοτομίας, University of York Europe Campus, CITY College, Μέλος του Δ.Σ. στο Ευρωπαικό Δίκτυο των Επιχειρηματικών Αγγέλων (ΕΒΑΝ), Συν-ιδρυτής του Ελληνικού Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων (HeBAN), Επίτιμο μέλος του Δ.Σ. – Συνδέσμος Εξαγωγέων Ελλάδος (ΣΕΒΕ), Μέλος της επιτροπής Εκπαίδευσης-Καινοτομίας-Επιχειρηματικότητας στο Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο: “Αγροδιατροφική Καινοτομία: Συνεργασία Ακαδημαϊκής/Ερευνητικής και Επιχειρηματικής κοινότητας για Βιώσιμη Ανάπτυξη” | Date: 12/02/2024 © Energizing Greece Magazine | 3rd Edition March 2024 |