Delphi Economic Forum 2023 | Κυριάκος Μητσοτάκης, Peter Spiegel
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συζήτηση με τον managing editor των «Financial Times» στις ΗΠΑ, αρμόδιο για τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, Peter Spiegel, στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum στους Δελφούς.
Peter Spiegel: Βρισκόμαστε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Θα ξεκινήσουμε με την οικονομία; Είναι προφανές ότι -εργάζομαι για τους «Financial Times»- αυτός είναι ο τομέας μου και με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Και το πιο ενδιαφέρον, νομίζω, το πιο σημαντικό οικονομικό γεγονός των τελευταίων ημερών ήταν η απόφαση της Standard & Poor’s να αναβαθμίσει το αξιόχρεο της Ελλάδας.
Αν διαβάσετε την έκθεση της S&P, παραθέτει πολλά πράγματα που αναφέρουμε στους «Financial Times», για τα σημαντικά μεγέθη για τα οποία μιλάμε όλη την ώρα: ανάπτυξη η οποία επί δύο χρόνια υπερβαίνει τον μέσο όρο, μείωση της αναλογίας του χρέους προς το ΑΕΠ, πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτοί είναι οι τίτλοι.
Αναρωτιέμαι όμως, αν κάνουμε ένα βήμα πίσω, ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι αλήθεια ότι εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερο από ό,τι ήταν πριν από την κρίση. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πίεση λόγω του πληθωρισμού. Άρα, ο μέσος Έλληνας πολίτης ενδεχομένως δεν αισθάνεται την επίδραση των θετικών εξελίξεων στα οικονομικά μεγέθη για τα οποία αρεσκόμαστε να μιλάμε εγώ και οι διεθνείς πιστωτές. Ανησυχείτε ότι αυτός ο μέσος Έλληνας, ο εργαζόμενος, δεν αισθάνεται πάντα τα οφέλη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Επιτρέψτε μου κατ’ αρχάς να επισημάνω ότι η ελληνική οικονομία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Όπως αναφέρατε, αναπτυσσόμαστε με πολύ, πολύ ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Έχουμε μειώσει σημαντικά την αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ. Καταφέραμε να δημιουργήσουμε σχεδόν 300.000 θέσεις εργασίας. Προσελκύσαμε σημαντικό όγκο άμεσων ξένων επενδύσεων. Ακριβώς αυτή η ανάπτυξη μας επέτρεψε να στηρίξουμε την ελληνική κοινωνία κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και κατά την πρόσφατη ενεργειακή κρίση.
Επομένως, εάν δεν είχαμε ανάπτυξη πάνω από το μέσο όρο δεν θα είχαμε τον δημοσιονομικό χώρο προκειμένου να παράσχουμε αυτού του είδους τη στήριξη. Μας προβληματίζει το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι χαμηλό; Ναι, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχουμε ακόμη καλύψει όλο το έδαφος που χάθηκε στη βαθιά δεκαετή κρίση. Αυτή ακριβώς είναι το πρόγραμμά μας για τη δεύτερη θητεία, πώς θα συγκλίνουμε πραγματικά με την Ευρώπη. Υπάρχει όμως μόνο ένας τρόπος για να συγκλίνουμε, και αυτός είναι να αναπτυσσόμαστε με σημαντικά ταχύτερο ρυθμό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Πώς το πετυχαίνεις αυτό; Όχι μέσω της κατανάλωσης που τροφοδοτείται από δανεικά. Πρέπει να το κάνεις μέσα από επενδύσεις, μέσω της καινοτομίας, μέσω της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας. Το κυριότερο κριτήριό μου για τις επιδόσεις μας την επόμενη τετραετία θα είναι η αύξηση του μέσου μισθού για τον μέσο Έλληνα εργαζόμενο. Η δέσμευσή μου είναι ότι μπορώ να πετύχω αύξηση 25% στους μισθούς και, ασφαλώς, αύξηση που θα προσεγγίζει το 25% και για τον κατώτατο μισθό. Πιστεύω ότι αυτό είναι απολύτως εφικτό καθώς στην αγορά εργασίας υπάρχει αναζήτηση προσωπικού για την κάλυψη θέσεων. Οι εταιρείες πάνε καλά, οπότε θα αναγκαστούν να πληρώσουν και καλύτερους μισθούς.
Αυτό είναι κάτι που θα νιώσει ο μέσος Έλληνας ως προς το διαθέσιμο εισόδημά του. Τελευταίο σημείο, όταν εξετάζει κανείς το διαθέσιμο εισόδημα, είναι να λάβει υπόψη του και τους φόρους. Ήμασταν εξαιρετικά συνεπείς στη δέσμευσή μας να μειώσουμε τους φόρους για τη μεσαία τάξη. Το κάναμε για όλους. Υπάρχει ακόμη περιθώριο για περαιτέρω μείωση των φόρων, αλλά φυσικά προχωράμε προς μια περίοδο όπου η δημοσιονομική πειθαρχία θα είναι και πάλι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Και πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί ώστε να μην ανατραπεί όλη η καλή πρόοδος των τελευταίων ετών.
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου να σας πιέσω λίγο σε αυτό, γιατί έχω κάποιες ερωτήσεις που θέλω να σας θέσω αργότερα όσον αφορά τις εκλογές που έρχονται. Όταν ήμουν στις Βρυξέλλες υπήρχαν αρκετοί Πρωθυπουργοί χωρών της ευρωζώνης που ήρθαν, ανέλαβαν τη σκληρή δουλειά της ανασυγκρότησης της οικονομίας, έκαναν πολλά από τα πράγματα που κάνατε εσείς τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Σκέφτομαι τον Enda Kenny στην Ιρλανδία. Σκέφτομαι τον Mario Monti στην Ιταλία. Σκέφτομαι τον Pedro Passos Coelho στην Πορτογαλία.
Και τέσσερα χρόνια αργότερα οι ψηφοφόροι τους είπαν «ευχαριστώ πολύ» και τους έδιωξαν. Για να σας πιέσω λίγο σε αυτό, μερικές φορές μου φαίνεται ότι ο μέσος ψηφοφόρος σας δεν ενδιαφέρεται για όσα γράφουν οι «Financial Times» και δεν ενδιαφέρεται για όσα λέει η S&P. Ανησυχείτε καθόλου ότι αυτοί οι ψηφοφόροι θα σας πουν «ευχαριστώ για τη δουλειά που έχετε κάνει» και θα κοιτάξουν πέρα από την κρίση, αναζητώντας μία άλλη επιλογή;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι εκλογές, Peter, είναι πάντα θέμα επιλογών. Και σε αυτή την περίπτωση η επιλογή ανάμεσα στα δύο κόμματα που διεκδικούν τη διακυβέρνηση της χώρας είναι, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά σαφής: θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια πορεία όπου έχουμε πετύχει βιώσιμη ανάπτυξη, όπου τα μέσα εισοδήματα έχουν βελτιωθεί παρά το γεγονός ότι επλήγησαν από τον πληθωρισμό, όπου πετύχαμε τη δημιουργία θέσεων εργασίας και συνολικά η οικονομία πηγαίνει, ξεκάθαρα, πολύ καλύτερα;
Εξαιτίας του πληθωρισμού δεν επωφελούνται όλοι στο βαθμό που θα ήταν δυνατό, αλλά όλοι καταλαβαίνουμε ότι ο πληθωρισμός δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Επιπλέον, αν κοιτάξετε το ύψος του πληθωρισμού, η επίδοσή μας είναι καλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ποια είναι η επιλογή που προσφέρει ο βασικός πολιτικός μας αντίπαλος; Επιστροφή στις μέρες των υποσχέσεων χωρίς καμία ουσία. Κοιτούσα σήμερα το νέο πρόγραμμα που ανακοίνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το προηγούμενο -και λέω το προηγούμενο γιατί είχαν ήδη ανακοινώσει ένα είδος προγράμματος πριν από ένα μήνα- υπολογίσαμε ότι θα μας κοστίσει 45 δισεκατομμύρια ευρώ, 45 δισ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια. Στο νέο θα προσθέσετε επιπλέον 20 με 30 δισεκατομμύρια.
Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ανοησίες, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί ποτέ. Σε περίπτωση που εφαρμοζόταν θα οδηγούσε άμεσα σε νέα χρεοκοπία. Επομένως, δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλο κόμμα που έχει σαφές σχέδιο για το πώς θα αναπτυχθεί πραγματικά η οικονομία, αλλά και για το πώς θα επιτευχθεί πραγματική σύγκλιση με την Ευρώπη.
Εκτιμούν οι ψηφοφόροι αυτό που κάναμε; Αισθάνονται ασφαλώς τις επιπτώσεις του πληθωρισμού, αλλά ξέρουν επίσης ότι τους στηρίξαμε να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας. Βλέπουν κάθε μήνα στους λογαριασμούς ρεύματος ποια είναι η επιδότηση που παρέχει το κράτος. Και ξέρουν ότι κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε για να τους υποστηρίξουμε με τις τιμές στο σούπερ μάρκετ.
Δεν μειώσαμε οριζόντια τους συντελεστές του ΦΠΑ επειδή πιστεύουμε ότι αυτό είναι κάτι που δεν λειτουργεί και τελικά δεν τους ωφελεί όλους. Αλλά χρησιμοποιούμε τον δημοσιονομικό χώρο για να προσφέρουμε στοχευμένη υποστήριξη σε όσους είχαν μεγαλύτερη ανάγκη. Άρα, πιστεύω ότι συνολικά κάναμε την καλύτερη δυνατή δουλειά δεδομένων των συνθηκών.
Ειλικρινά, η αίσθηση που έχω από τις προεκλογικές περιοδείες μου -δεν πρόκειται να αναφερθώ σε δημοσκοπήσεις, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι έχουμε σαφές προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ- η αίσθηση που αποκομίζω από τους πολίτες είναι ότι η σκέψη τους είναι: «συνέχισε να κάνεις αυτό που κάνεις, κινήσου με πιο γρήγορους ρυθμούς. Θέλουμε περισσότερες μεταρρυθμίσεις, όχι λιγότερες μεταρρυθμίσεις. Και φρόντισε να μάθεις από τα λάθη σου και να συνεχίσεις να προχωράς», στο δρόμο που έχουμε ήδη χαράξει».
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου να μείνω στην οικονομία πριν επιστρέψω στην πολιτική. Ένα από τα πράγματα που είπατε στην αρχή, που αναφέρατε ως θετικά, είναι το ρεκόρ επενδύσεων που είδαμε. Προφανώς αποδίδουμε μεγάλη προσοχή σε αυτό, ως ένα είδος μονάδας μέτρησης της εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών σε μια οικονομία. Υπήρξαν αυξήσεις-ρεκόρ, αλλά αν κοιτάξετε πού βρίσκεται η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή κατάταξη, εξακολουθεί να είναι αρκετά χαμηλά. Βρίσκεται περίπου στο επίπεδο της Βουλγαρίας. Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό; Γιατί πιστεύετε ότι οι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν σχετικά να έχουν επιφυλάξεις, σε σύγκριση με ορισμένους από τους ανταγωνιστές σας, να επενδύσουν στην Ελλάδα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω, κατ’ αρχάς, ότι η πρόοδος που έχουμε σημειώσει ήταν σημαντική. Πηγαίνουμε από ιστορικό υψηλό σε ιστορικό υψηλό. Και αν κοιτάξετε το ποιοτικό προφίλ των εταιρειών που επενδύουν, καταφέραμε να βάλουμε την Ελλάδα στον διεθνή επενδυτικό χάρτη. Δεν αναφέρομαι μόνο σε τομείς όπου έχουμε φυσικό συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως ο τουρισμός. Ο τουρισμός δεν είναι ασήμαντος, έχουμε σημαντικές επενδύσεις σε τουρισμό υψηλής ποιότητας, κάτι που φυσικά χρειαζόμαστε. Αλλά αν κοιτάξετε τις εταιρείες τεχνολογίας που έχουν επενδύσει στην Ελλάδα, τις φαρμακευτικές εταιρείες που έχουν επενδύσει στην Ελλάδα, τι βλέπουν στην Ελλάδα;
Βλέπουν μια χώρα που είναι μέρος της ευρωζώνης, όπου το κόστος είναι σχετικά χαμηλότερο -σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές μας- άρα οι βασικές πρώτες δαπάνες δεν είναι ψηλές, η οποία έχει ωστόσο ένα εξαιρετικά ταλαντούχο εργατικό δυναμικό, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Άνθρωποι επιστρέφουν στην Ελλάδα. Επομένως, δεν πρόκειται απλώς για μια χώρα που εστιάζει σε έναν ή δύο τομείς. Ήμουν χθες στη Θράκη και επισκέφτηκα -δεν γνωρίζουν πολλοί για αυτό- ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών με 1.000 υπαλλήλους, που είναι πραγματικά ικανό να φέρει ανθρώπους πίσω από το εξωτερικό.
Αυτά είναι λοιπόν τα είδη των επενδύσεων που πραγματικά χρειαζόμαστε. Θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις. Φυσικά, η ιστορία της Ελλάδας πρέπει να μαθευτεί. Θυμάμαι όταν μίλησα για πρώτη φορά με τη Microsoft, ήταν στο Νταβός τον Ιανουάριο του 2020, παρουσιάσαμε τότε επιχειρήματα που άρεσαν σε πολλούς, αλλά δεν ήταν σίγουροι ότι θα μπορούσαμε πραγματικά να τα καταφέρουμε. Τώρα διαπιστώνουν ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε και είμαι σίγουρος ότι θα έρθουν περισσότεροι επενδυτές στην Ελλάδα. Εκμεταλλευόμαστε επίσης τις ευρύτερες τάσεις, το «nearshoring», τη μεταφορά αλυσίδων εφοδιασμού εγγύτερα στην ευρωπαϊκή αγορά. Έχουμε να παίξουμε σημαντικό ρόλο σε όλες αυτές τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου να ρωτήσω για τις επενδύσεις από μια χώρα συγκεκριμένα: την Κίνα. Προφανώς η Κίνα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις στον Πειραιά. Έχουν κάνει και σε άλλα στρατηγικά λιμάνια στην Ευρώπη. Είναι θετικοί όσον αφορά την ευκαιρία να παρέχουν τεχνολογίες 5G εδώ στην Ελλάδα. Εσείς βασικά είπατε «όχι» – αν δεν κάνω λάθος- σε διεύρυνση της επένδυσης στον Πειραιά και σε άλλες κινεζικές επενδύσεις. Ποιο θα ήταν το μήνυμά σας σε μια κινεζική εταιρεία που θα ήθελε να έρθει να επενδύσει στην Ελλάδα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Επιτρέψτε μου κατ’ αρχάς να πω ότι σεβόμαστε τις συμβάσεις που υπέγραψαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Το λιμάνι του Πειραιά ιδιωτικοποιήθηκε σε μια εποχή που ουσιαστικά κανείς δεν ενδιαφερόταν να επενδύσει στην Ελλάδα. Και πρέπει να είμαι ειλικρινής, συνολικά αυτή η ιδιωτικοποίηση ήταν επιτυχής. Είναι όμως η μόνη μεγάλη κινεζική επένδυση σε ελληνικές υποδομές. Και οι Κινέζοι δεν είχαν ιδιαίτερη παρουσία τα τελευταία 3,5 χρόνια, που έχουν υλοποιηθεί σημαντικά έργα υποδομής.
Αυτό που θέλουμε, λοιπόν, είναι να αυξηθεί σημαντικά η διαφοροποίηση στην επενδυτική μας βάση. Υπάρχουν, φυσικά, τομείς στους οποίους είμαστε πλήρως ευθυγραμμισμένοι με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές επιταγές, με βάση τις οποίες έχει αποφασιστεί ότι ορισμένες χώρες δεν είναι ευπρόσδεκτες σε αυτούς τους τομεις. Το 5G είναι ένας από’ αυτούς.
Peter Spiegel: Θα συμμεριζόσασταν κάποιες από τις ανησυχίες των Αμερικανών; Θέλω να πω, υπάρχουν κάποιες χώρες στην Ευρώπη που έχουν αυτές τις ανησυχίες, θα κατατάσσατε τον εαυτό σας με αυτές τις χώρες;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πάντα με ρωτούν για τον Πειραιά, αλλά οι Κινέζοι δεν πρόκειται «να πάρουν το λιμάνι και να φύγουν». Εξακολουθούμε να είμαστε οι ρυθμιστές του λιμανιού, οπότε, δεν βλέπω κάποια ιδιαίτερη στρατηγική απειλή. Όσον αφορά την τεχνολογία, συμμερίζομαι πλήρως τις πολύ, πολύ βάσιμες ανησυχίες, ότι πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση και όχι αφελείς σχετικά με το τι πραγματικά συμβαίνει στον χώρο της τεχνολογίας. Και αν υφίσταται, όπως φαίνεται να συμβαίνει, ένα πραγματικό είδος «αποσύνδεσης» μεταξύ δύο ανταγωνιστικών τεχνολογικών συστημάτων, ξέρουμε σε ποια πλευρά θα βρισκόμαστε.
Peter Spiegel: Μια τελευταία ερώτηση σχετικά με την οικονομία. Πέρασα αρκετό χρόνο την τελευταία εβδομάδα συναντώντας Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι ως επί το πλείστον ενστερνίζονται πλήρως τα οικονομικά στοιχεία για τα οποία μιλήσαμε. Το μόνο πράγμα για το διακρίνω αντιδράσεις, είναι ότι η αλληλεπίδρασή τους με το ελληνικό κράτος τείνει να είναι «απογοητευτική», αυτή νομίζω είναι η λέξη που χρησιμοποίησαν.
Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά όταν ήσασταν Υπουργός στην κυβέρνηση Σαμαρά. Εργαζόσασταν για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Ξέρω ότι ήταν κάτι με το οποίο ασχοληθήκατε. Είναι κάτι που χρειάζεται ακόμη δουλειά; Είστε απογοητευμένος από την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, στο δικαστικό σύστημα, σε ορισμένους από αυτούς τους τομείς όπου οι επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν με το κράτος;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτός είναι ένας μεγάλος και σημαντικός στόχος για εμάς. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης είναι ένα συνεχές έργο. Πρέπει να επισημάνω ότι για τον μέσο πολίτη και τις μικρές επιχειρήσεις η αλληλεπίδραση με το κράτος έχει απλοποιηθεί σημαντικά. Νομίζω ότι η πλατφόρμα μας, το gov.gr, η οποία μοιάζει με την πλατφόρμα gov.uk, αποτελεί μια τεράστια επιτυχία, κάτι που αναγνωρίζουν ακόμη και οι άνθρωποι που δεν μας ψηφίζουν.
Μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα όσον αφορά την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, αλλά ταυτόχρονα στη δημόσια διοίκηση εξακολουθούμε να έχουμε θύλακες αντίστασης. Έχω αναλάβει τρεις πολύ σαφείς δεσμεύσεις για τη δεύτερη θητεία μου. Πρώτον, μπορούμε να είμαστε πλήρως ψηφιακοί μέχρι το 2027 όσον αφορά όλες τις διαδικασίες και όλες τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ πολιτών και κράτους. Η δεύτερη είναι η αξιολόγηση των επιδόσεων για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους, με σύστημα ανταμοιβών για εκείνους που αποδίδουν καλύτερα. Το έχουμε ήδη δοκιμάσει σε ορισμένες υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης και πράγματι λειτούργησε εξαιρετικά καλά, με αποτελέσματα που ξεπέρασαν τις προσδοκίες μας.
Όσον αφορά τη Δικαιοσύνη, πρέπει ο χρόνος που απαιτείται για την απονομή της δικαιοσύνης να φτάσει κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έχουμε σημειώσει κάποια πρόοδο, αλλά αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για εμένα. Και βέβαια, πρέπει να ασκήσουμε περισσότερη πίεση όσον αφορά και στην ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης. Έχουμε κάνει πολλή δουλειά σε ό,τι αφορά το νομικό υπόβαθρο.
Πιστεύω ότι συνολικά, αν ρωτήσετε τις εταιρείες, η αλληλεπίδραση με το κράτος έχει γίνει πολύ πιο απλή. Όσον αφορά την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μεγάλη επιτυχία. Εκτιμώ ότι μάλλον τα καταφέραμε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα στην αξιοποίηση τόσο των επιχορηγήσεων όσο και των δανείων από το Ταμείο. Από γραφειοκρατικής πλευράς, ήταν πολύ εύκολο για τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαια, αν και, στη μεγάλη εικόνα, θα έλεγα ότι πρόκειται για κάτι στο οποίο η δουλειά συνεχίζεται.
Επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω το γεγονός ότι όσον αφορά τα ευρωπαϊκά κονδύλια ήμασταν ουραγοί και τώρα είμαστε πρωταθλητές στο πόσο γρήγορα μπορούμε να απορροφήσουμε τα χρήματα από τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Αυτά, φυσικά, συχνά ωφελούν τις επιχειρήσεις. Πιστεύω λοιπόν ότι έχουμε σημειώσει μετρήσιμη πρόοδο, αλλά βεβαίως πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη, ιδίως όσον αφορά τη Δικαιοσύνη και το σκέλος του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης.
Peter Spiegel: Εντάξει. Επιτρέψτε μου να πάω στην πολιτική, γιατί νομίζω ότι αυτό είναι που περιμένει το ακροατήριό μας. Εκλεγήκατε μάλλον εύκολα πριν από τέσσερα χρόνια με ποσοστό που προσέγγισε το 40%. Νομίζω ότι στο αποκορύφωμα της πανδημίας -δεχτήκατε πολλά εύσημα γιατί τη διαχειριστήκατε καλύτερα από τους περισσότερους ευρωπαίους συναδέλφους σας- ξεπερνούσατε το 50%. Τους τελευταίους δύο μήνες είδαμε μια αρκετά απότομη κάμψη. Νομίζω, από τις συζητήσεις μου εδώ, ότι αυτό συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με αυτή τη φρικτή τραγωδία, με το σιδηροδρομικό δυστύχημα στη βόρεια Ελλάδα. Δεν θέλω να αναγάγω μία ανθρώπινη τραγωδία σε πολιτικό ζήτημα, αλλά υποθέτω ότι οι ψηφοφόροι αποφασίζουν τι είναι πολιτικό ζήτημα.
Πόσο σας ανησυχεί το γεγονός ότι ενώ καταφέρατε να γίνετε γνωστός για ικανότητα και αποτελεσματικότητα, αυτό το σιδηροδρομικό δυστύχημα το υπονομεύει αυτό, κατά κάποιο τρόπο, στο μυαλό των ψηφοφόρων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ήταν ένα συγκλονιστικό δυστύχημα και πιστεύω ότι μας συγκλόνισε βαθύτατα. Νομίζω ότι δικαίως στην αρχή οι πολίτες ήταν συναισθηματικά φορτισμένοι και απογοητευμένοι. Περίμεναν κάτι καλύτερο από την πολιτεία. Περίμεναν κάτι καλύτερο από εμάς και είχαν δίκιο να μας χρεώσουν ευθύνες για ένα δυστύχημα που δεν έπρεπε να είχε συμβεί. Δεν θα υπεισέλθω στο ιστορικό, αν το κεντρικό σύστημα τηλεδιοίκησης θα έπρεπε να είχε παραδοθεί. Συνέβη επί των ημερών μας, ανέλαβα την ευθύνη και είπα ότι πρέπει να το διορθώσω τώρα. Είναι τραγικό που θα είναι έτοιμο μέχρι τον Σεπτέμβριο και δεν ήταν έτοιμο νωρίτερα. Στον τελικό απολογισμό, τραγικά γεγονότα και λάθη συμβαίνουν. Το ερώτημα είναι πώς ανακάμπτεις και πώς μαθαίνεις από αυτά τα λάθη.
Οι εκλογές έχουν να κάνουν με τα πεπραγμένα σε βάθος μίας τετραετούς θητείας και με το τι λέμε στους ανθρώπους ότι θέλουμε να κάνουμε τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Επικεντρωνόμαστε στο έργο μας γιατί στην περίπτωσή μας δείχνει μία κυβέρνηση που μπόρεσε να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, κάτι που είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο στην ελληνική πολιτική, παρά το γεγονός ότι έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τουλάχιστον τέσσερις μεγάλες κρίσεις. Διότι προσθέτοντας τη μεταναστευτική κρίση και τις αναταραχές με την Τουρκία στην Ουκρανία και την πανδημία, ήμασταν σε συνεχή κατάσταση διαχείρισης κρίσεων. Ταυτόχρονα, καταφέραμε να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας.
Έτσι, όταν παρουσιάζω το σχέδιό μου, το όραμά μου για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, πιστεύω ότι οι Έλληνες μάλλον τείνουν να με πιστεύουν περισσότερο από τον κύριο ανταγωνιστή μου, επειδή έχω κάνει πράξη αυτά που τους είπα πριν από τέσσερα χρόνια. Βρίσκομαι κάθε μέρα σε εκδηλώσεις για την προεκλογική εκστρατεία, συνομιλώ με τους πολίτες και η αίσθηση που έχω -οι επιδόσεις μας στις δημοσκοπήσεις έχουν βελτιωθεί πάλι, σε σχέση με έναν μήνα πριν- η γενική αίσθηση που έχω είναι αυτό που σας είπα και πριν, ότι ο κόσμος θέλει σταθερότητα. Καταλαβαίνουν ότι χρειαζόμαστε μια σταθερή κυβέρνηση επειδή βρισκόμαστε σε ένα δύσκολο, σε ένα περίπλοκο μέρος του κόσμου. Πιστεύω ότι η σταθερότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική και ότι συμφωνούν με την ατζέντα μας.
Επαναλαμβάνω: αυτό που πάντα βρίσκω ενδιαφέρον είναι ότι οι θύλακες αντίστασης στην αλλαγή είναι σχετικά συγκεκριμένοι. Αν θέσετε όμως στους πολίτες την απλή ερώτηση: «περισσότερες ή λιγότερες μεταρρυθμίσεις;», θα σας πουν περισσότερες μεταρρυθμίσεις παρά λιγότερες, πράγμα που αποτελεί μεγάλη αλλαγή. Γιατί συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα και δεν συμβαίνει σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία; Επειδή περάσαμε τα δύσκολα χρόνια μας, βιώσαμε τις φαντασιώσεις μιας εναλλακτικής που δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα, γεγονός που έφερε τη χώρα στο χείλος της καταστροφής.
Πιστεύω επίσης ότι η σύγκριση γίνεται με ένα κόμμα, τον ΣΥΡΙΖΑ, που ουσιαστικά δεν έχει διδαχθεί τίποτα. Δεν έχουν ξεχάσει τίποτα, δεν έχουν μάθει τίποτα. Εξακολουθούν να «παίζουν ακριβώς το ίδιο βιολί», χωρίς πραγματικά να καταλαβαίνουν ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και χωρίς να είναι σε θέση να προσφέρουν, κατά τη γνώμη μου, μια εναλλακτική λύση, ένα αξιόπιστο εναλλακτικό όραμα, για το πού θέλουν να οδηγήσουν τη χώρα.
Peter Spiegel: Τελευταία ερώτηση σχετικά με αυτό. Το είπατε εδώ και ξέρω ότι το έχετε ξαναπεί: «συνέβη επί δικών μου ημερών». Υπήρχαν χρόνια, ίσως, προβλήματα στο σιδηροδρομικό σύστημα. «Συνέβη επί των ημερών μου, θα αναλάβω την ευθύνη». Είναι αυτός, πιστεύετε, ένας τρόπος να προσπαθήσετε να κερδίσετε μερικούς από αυτούς τους ψηφοφόρους που μπορεί να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην αποτελεσματικότητά σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν μπορούμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο από το να βεβαιωθούμε ότι όντως διορθώσαμε ένα πρόβλημα. Αλλά, θα το ξαναπώ, κατά τη γνώμη μου οι εκλογές αφορούν τη μεγάλη εικόνα, την επιλογή για την πορεία της χώρας και τη φύση της κυβέρνησης.
Έχει γίνει πολλή συζήτηση, είμαι βέβαιος ότι την έχετε παρακολουθήσει, για το αν θα έχουμε κυβέρνηση συνασπισμού, για το πόσο περίπλοκα είναι τα πράγματα με την απλή αναλογική. Έχουμε στο ακροατήριό μας τον καλό προσωπικό μου φίλο, τον Πρόεδρο της Βουλγαρίας, γνωρίζει πόσο περίπλοκο είναι στη Βουλγαρία να σχηματιστεί κυβέρνηση και πόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει ο ίδιος για τη σταθεροποίηση της χώρας. Αλλά είμαι βέβαιος ότι θα ήθελε να σχηματιστεί μια εκλεγμένη κυβέρνηση. Αυτό δεν έχει γίνει ακόμη στη Βουλγαρία.
Γνωρίζουμε ότι κατά πάσα πιθανότητα θα έχουμε δεύτερες εκλογές με τον εκλογικό νόμο που είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά οι πρώτες εκλογές θα είναι οι κρίσιμες, διότι θα στείλουν ένα μήνυμα, ποιο κόμμα θα κερδίσει και, στο τέλος της ημέρας, ποιον θα ήθελαν οι Έλληνες ως Πρωθυπουργό τους.
Διότι σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, ναι, ψηφίζεις ένα κόμμα, αλλά ψηφίζεις επίσης για έναν υποψήφιο Πρωθυπουργό. Και γι’ αυτό η στάση ορισμένων κομμάτων, ιδίως του ΠΑΣΟΚ, είναι τόσο ανεξήγητα παράξενη. Τι μας λέει το ΠΑΣΟΚ αυτή τη στιγμή; «Δεν θέλουμε ούτε τον Μητσοτάκη ούτε τον Τσίπρα ως Πρωθυπουργό. Θέλουμε κάποιον άλλον, αλλά δεν θα σας πούμε ποιον». Αυτό δεν βγάζει οποιοδήποτε νόημα. Και τελικά δεν νομίζω ότι αυτή η προσέγγιση θα επιβραβευτεί από τον ελληνικό λαό.
Peter Spiegel: Έχω μία ερώτηση για τον συνασπισμό για αργότερα. Επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω κάτι ακόμη, που είναι λίγο πιο δύσκολο, για ένα άλλο πλήγμα που είχατε. Ήταν πολλές οι ειδήσεις διεθνώς, και στους FT, για το περιστατικό όπου η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών φέρεται να παρακολουθούσε την αντιπολίτευση. Ξέρω ότι είπατε πως δεν ήταν κάτι που γνωρίζατε, αλλά μιλήστε μου λίγο για τα διδάγματα που αντλήσατε από αυτό. Τι μάθατε ως Πρωθυπουργός;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταστήσαμε πάρα πολύ σαφή τη θέση μας. Θα το ξαναπώ, υπήρχαν συμπεριφορές που ήταν αδικαιολόγητες και γι’ αυτό έπρεπε να αναλάβουμε δράση. Γι’ αυτό αναμορφώσαμε πλήρως την υπηρεσία πληροφοριών μας. Είμαστε η μόνη χώρα που έχει απαγορεύσει επίσημα και δια νόμου την πώληση παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού. Καμία άλλη χώρα δεν το έχει κάνει. Πήραμε πολύ σοβαρά τα διδάγματα. Και τώρα έχουμε μια υπηρεσία πληροφοριών όπου διοικητής μπορεί να αναλάβει είτε ένας έμπειρος διπλωμάτης είτε ένας αξιωματικός των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό δεν ίσχυε προηγουμένως. Αυστηροποιήσαμε περαιτέρω τις διαδικασίες για νόμιμες επισυνδέσεις.
Και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιορίσουμε το πρόβλημα της χρήσης παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού, το οποίο φυσικά είναι ευρωπαϊκό. Και μπορώ να σας πω ότι η Ευρώπη δεν έχει κάνει πολλά γι’ αυτό και δεν πρόκειται να το λύσουμε αν δεν κινηθούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επομένως, θα το επαναλάβω, μπορεί να περιμένει κανείς ότι σε μία τετραετή θητεία, ειδικά σε περιόδους κρίσης, θα γίνουν λάθη. Αν συμβεί αυτό, πιστεύω ότι πρέπει να κάνει κανείς δύο πράγματα: πρέπει να αναλάβει την ευθύνη, αλλά και δράσει ώστε να διασφαλίσει ότι αυτά τα λάθη δεν θα επαναληφθούν. Αυτό κάναμε και σε αυτή την περίπτωση.
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου να το θέσω σε ένα πολιτικό πλαίσιο. Έχετε ακούσει την αντιπολίτευση στη χώρα σας να αναφέρεται σε αυτό. Τροφοδοτεί κάποια από τα στερεότυπα που κυκλοφορούν, σωστά; Ότι η Νέα Δημοκρατία «είναι ένα αυταρχικό κόμμα». Ότι «ο Μητσοτάκης είναι αλαζόνας». Όλα αυτά τα στερεότυπα τείνουν να τροφοδοτούν τέτοιου είδους αφηγήματα. Ανησυχείτε μήπως το εκλογικό σώμα υιοθετήσει ένα τέτοιου είδους αφήγημα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι, και θα είμαι πολύ ευθύς. Επί επτά χρόνια η σημερινή αντιπολίτευση προσπαθεί -ήταν στην κυβέρνηση εκείνη την εποχή- να με παρουσιάσουν ως κάτι διαφορετικό από αυτό που είμαι, ως αυταρχικό, ως έναν ανίκανο γόνο μίας πολιτικής οικογένειας. Η μία προσωπική επίθεση διαδεχόταν την άλλη, με στόχο εμένα, την οικογένειά μου. Κοιτάξτε, πιστεύω ότι οι πολίτες έχουν σχηματίσει την άποψή τους. Με έχουν δει να κυβερνώ τη χώρα για τέσσερα χρόνια. Είδαν τον Αλέξη Τσίπρα να κυβερνά τη χώρα για τέσσερα χρόνια. Η επιλογή, στο μυαλό μου, είναι πάρα πολύ ξεκάθαρη.
Μου αρέσει όταν καταπιανόμαστε πραγματικά με την προοδευτική ατζέντα, με θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία των πιο ευάλωτων, το περιβάλλον, ζητήματα στα οποία θεωρητικά θα έπρεπε να έχει «κυριότητα» η κεντροαριστερά. Θα έλεγα ότι είμαστε πολύ πιο προοδευτικοί σε αυτά τα θέματα συγκριτικά με την προηγούμενη κυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑ. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι αυτό προκαλεί μεγάλη ιδεολογική σύγχυση. Αλλά, ξέρετε, στο τέλος της ημέρας, δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι «βρέχει ενώ έχει ήλιο».
Συνεπώς, οι πολίτες με γνωρίζουν. Είμαι στην πολιτική εδώ και 20 χρόνια. Ξέρουν τι θα πάρουν αν με ψηφίσουν, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά μου.
Θα ήθελα ωστόσο να ενθαρρύνω τους ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ να επιλέξουν μια διαφορετική στρατηγική, διότι εδώ και επτά χρόνια δεν βλέπουν αποτελέσματα.
Peter Spiegel: Ένα τελευταίο ερώτημα πάνω σε αυτό, το υπόσχομαι. Για λόγους αρχής, θα πρέπει οι κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών να παρακολουθούν τις τηλεφωνικές συνομιλίες δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ουδέποτε υποστήριξα ότι κάποιος πρέπει να είναι εκτός. Αυτό που κάναμε όμως -νομίζω ότι είναι λογικό- είναι ότι για τους δημοσιογράφους και για τα πολιτικά ευαίσθητα πρόσωπα πρέπει πραγματικά να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν πρόσθετα φίλτρα, τα οποία πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν δικαστικά φίλτρα, και να είναι βέβαιο ότι υπάρχει πολύ σοβαρός λόγος για να μπορεί κανείς να παρακολουθήσει κάποιον. Αυτό ακριβώς κάναμε. Ουσιαστικά καταστήσαμε απίστευτα δύσκολο -δεν θα έλεγα αδύνατο- για τις υπηρεσίες πληροφοριών να παρακολουθήσουν κάποιον μέσω νόμιμης επισύνδεσης, αναγνωρίζοντας πλήρως ότι υπάρχουν πολλά λογισμικά εκεί έξω, από μη κρατικούς φορείς, που πιθανώς έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες χωρίς καν να το γνωρίζουμε.
Peter Spiegel: Αναφερθήκατε στον αντίπαλό σας, τον κ. Τσίπρα. Παραμένει στο προσκήνιο. Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσατε να μας πείτε την άποψή σας γι’ αυτόν ως πολιτικό. Ξέρω ότι διαφωνείτε μαζί του σε πολιτικά ζητήματα, αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι πήρε ένα πολύ μικρό κόμμα, «καβάλησε» το κύμα της κρίσης, έγινε Πρωθυπουργός, ακολούθησε ένα έτος χάους, ηττήθηκε με μεγάλη διαφορά από εσάς πριν από τέσσερα χρόνια, κι όμως βρίσκεται σε μικρή απόσταση από εσάς στις δημοσκοπήσεις. Τι γνώμη έχετε για τον Αλέξη Τσίπρα; Ως πολιτικό, από πολιτικής άποψης.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτα απ’ όλα, δεν πιστεύω ότι μας χωρίζει μικρή απόσταση. Ωστόσο, σίγουρα έχω πει πολλές φορές ότι ποτέ, μα ποτέ, δεν θα υποτιμήσω τους πολιτικούς αντιπάλους μου. Ο Αλέξης Τσίπρας σαφώς έχει επιδείξει πολιτικές ικανότητες. Ταυτόχρονα, εκτιμώ ότι έκανε φρικτή δουλειά ως Πρωθυπουργός. Και είναι υποχρέωσή μου να το επισημάνω αυτό διότι, θα το ξαναπώ, όταν κοιτά κανείς τι έγινε το 2015, δεν είναι μόνο ο κ. Τσίπρας που είναι παρών, έχουμε και τον κ. Βαρουφάκη, έχουμε πολλούς πρωταγωνιστές αυτής της περιπέτειας, που εξακολουθούν να είναι παρόντες στην πολιτική σκηνή.
Ο κ. Βαρουφάκης επιμένει σταθερά ότι πρέπει να αντικαταστήσουμε τα ευρώ μας με «Δήμητρες». Αυτό είναι, λοιπόν, το νέο μας νόμισμα σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, τον οποίο ο κ. Τσίπρας θα ήθελε να έχει εταίρο σε κάποιου είδους κυβέρνηση συνασπισμού. Γι’ αυτό, λοιπόν, όσα έγιναν το 2015 είναι εκ νέου εξαιρετικά επίκαιρα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2015 ήταν πολύ εύκολο για την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να ολοκληρώσει την πέμπτη αξιολόγηση. Επέλεξαν να ακολουθήσουν μια πολιτική αντιπαράθεσης μέχρι τα άκρα. Οδήγησαν τη χώρα σε ένα αχρείαστο δημοψήφισμα. Έκλεισαν τις τράπεζες, έκαναν μια τεράστια στροφή 180 μοιρών. Όλο αυτό μας κόστισε 100 δισεκατομμύρια. Αυτά είναι γεγονότα, και θα ήταν καλύτερο οι Έλληνες να τα θυμούνται, γιατί ο κ. Τσίπρας δεν έχει αλλάξει καθόλου.
Ουσιαστικά, λοιπόν, δεν έχει πει ότι έκανε μεγάλα λάθη. Υπό αυτή την έννοια, πιστεύω ότι η Ιστορία θα είναι σκληρή μαζί του, επειδή είχε την ευκαιρία να πάει τη χώρα μπροστά και την πήγε προς τα πίσω. Επειδή, στο τέλος της ημέρας, υπάρχει ένα πολύ βασικό κριτήριο όταν αξιολογούμε τα πεπραγμένα ενός Πρωθυπουργού: πήγε τη χώρα μπροστά ή την πήγε πίσω; Ο κ. Τσίπρας μας λέει συνεχώς ότι έβγαλε τη χώρα από το μνημόνιο που ο ίδιος της επέβαλε. Είναι σαν να βάζεις φωτιά στο σπίτι σου και μετά να δέχεσαι τα εύσημα επειδή κάλεσες την Πυροσβεστική. Δεν μου φαίνεται πολύ λογικό και, ειλικρινά, δεν πρόκειται για μία ιδιαίτερα πειστική επιχειρηματολογία.
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου πάντως να σας πιέσω σε αυτό, διότι πρέπει να πω ότι, προς μεγάλη μου έκπληξη, από κάποιες απόψεις, αν πάτε στις Βρυξέλλες αυτές τις μέρες και ρωτήσετε για τον Τσίπρα, τείνουν να μιλούν για την περίοδο μετά την «κωλοτούμπα» -είναι η μόνη ελληνική λέξη που ξέρω. Φαίνεται να επικρατεί ένα «εντάξει, ναι, τα έκανε μαντάρα τον πρώτο χρόνο αλλά», όπως μόλις είπατε, «έβγαλε τη χώρα από το πρόγραμμα, οδήγησε τη χώρα πίσω στις αγορές, υλοποίησε το πρόγραμμα», όπως είπατε. Τι θα λέγατε σε κάποιους στις Βρυξέλλες…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ότι είστε τυχεροί, γιατί δεν χρειάστηκε να πληρώσετε φόρους στην Ελλάδα. Επειδή δεν πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα, έχουν την πολυτέλεια να βλέπουν τη «μεγάλη εικόνα». Αλλά για όλους αυτούς που πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα, και για τη μεσαία τάξη που καταστράφηκε από μια πολιτική που πιστεύω ότι ήταν ταξικά μεροληπτική, είμαι σίγουρος ότι δεν θα έχουν μια παρόμοια άποψη με αυτή που ίσως έχουν κάποιοι από τους «illuminati» στις Βρυξέλλες.
Peter Spiegel: Επιτρέψτε μου να περάσω στο τελευταίο μου θέμα, που είναι η εξωτερική πολιτική. Ανατολική Μεσόγειος. Κατά τη διάρκεια της θητείας σας προφανώς υπήρξαν, θα έλεγα, μερικές από τις περιόδους με τη μεγαλύτερη ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που έχουμε δει εσχάτως. Εχουμε αυτή την περίεργη κατάσταση όπου τόσο εσείς όσο και ο Erdoğan διεκδικείτε επανεκλογή, με απόσταση μίας ή δύο εβδομάδων ο ένας από τον άλλον. Απλά από περιέργεια, ας υποθέσουμε ότι και εσείς και αυτός θα επανεκλεγείτε τον Μάιο. Είναι ο Erdoğan ένας αξιόπιστος εταίρος με τον οποίο μπορείτε να συνεργαστείτε, κατά την άποψή σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Επίτρεψέ μου, Peter, να γυρίσω το ρολόι σχεδόν τέσσερα χρόνια πίσω, όταν πρωτοεκλέχθηκα. Προσέγγισα ειλικρινά και με εντιμότητα την Τουρκία, προσπαθώντας να βρω ένα νέο modus vivendi για να αμβλύνουμε τις διαφορές μας και να μπορέσουμε πραγματικά να αναπτύξουμε μια πιο εποικοδομητική σχέση. Η αλήθεια είναι ότι αν κοιτάξετε την τουρκική πολιτική τα τελευταία 3,5 χρόνια, η Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε. Η ατζέντα της «γαλάζιας πατρίδας» ήταν κυρίαρχη.
Πρόκειται για ένα είδος παλιού αυτοκρατορικού αναθεωρητισμού, η εκδήλωση του οποίου αφορά την Ελλάδα, την Κύπρο. Με μια πολύ επιθετική εξωτερική πολιτική, με την υπογραφή μιας παντελώς παράνομης και, ειλικρινά, γεωγραφικά γελοίας συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης, με ένα καλοκαίρι μεγάλης έντασης το 2020, με την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού τον Μάρτιο του 2020 και με μία σχέση έντονης αντιπαράθεσης, όχι μόνο έναντι της Ελλάδας, αλλά έναντι της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι η Τουρκία πρέπει να λάβει μία βαθιά στρατηγική απόφαση μετά τις εκλογές. Θέλει την επαναπροσέγγιση; Όχι μόνο με την Ελλάδα ή για την επίλυση του Kυπριακού, αλλά ενδιαφέρεται πραγματικά να συνομιλήσει με τη Δύση, να αλλάξει αυτή την προσέγγιση και να συμπεριφερθεί ως αξιόπιστο μέλος του ΝΑΤΟ; Ή θα συνεχίσει να ακολουθεί ένα είδος εξωτερικής πολιτικής σε απόσταση από όλα αυτά, που είναι πιο κοντά στην Κίνα ή τη Ρωσία; Εν τέλει αυτό θα καθορίσει την κατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αυτό θα καθορίσει αν θα μπορέσουμε να σημειώσουμε ουσιαστική πρόοδο στο Κυπριακό.
Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε πάρα πολύ προβληματική κατάσταση. Συμφωνώ με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη ότι ενδεχομένως υπάρχει ένα σενάριο win-win όσον αφορά την επαναπροσέγγιση με την Τουρκία, τόσο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις όσο και για την τελική επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Αλλά για να συμβεί αυτό η Τουρκία πρέπει να αλλάξει την προσέγγισή της. Με την σημερινή προσέγγισή της και με τον σημερινό αναθεωρητισμό της θαρρώ ότι δεν μπορεί κανείς να είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος.
Καταλαβαίνω. Ο Erdoğan βρίσκεται σε προεκλογική εκστρατεία. Είδαμε έναν χάρτη, μέρος ενός προεκλογικού βίντεο, που ξαφνικά «έβαφε» κόκκινα τα μισά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Αυτό δεν βοηθά, όλα αυτά δεν βοηθούν. Αλλά ίσως, μετά τις εκλογές, θα επικρατήσει η λογική. Και αν επικρατήσει η λογική, πιστεύω ότι το τουρκικό κατεστημένο και η ελίτ θα συνειδητοποιήσουν ότι έχουν περισσότερα να κερδίσουν αν προσεγγίσουν ξανά και συνεργαστούν με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, παρά αν συνεχίσουν αυτή την ανεξάρτητη πολιτική, η οποία δεν τους έχει βοηθήσει πραγματικά.
Peter Spiegel: Ας μιλήσουμε γι’ αυτό το αισιόδοξο σενάριο. Είμαι Αμερικανός, επομένως ας παραμείνουμε αισιόδοξοι. Πού εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένας συμβιβασμός -γνωρίζω ότι δεν θέλετε να διαπραγματεύεστε δημοσίως- ειδικά όσον αφορά τα θέματα κυριαρχίας και συνόρων.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν συζητάμε ζητήματα κυριαρχίας και συνόρων, τελεία.
Θέλω να είμαι απολύτως κατηγορηματικός επί τούτου. Έχουμε ένα ζήτημα, πάντοτε αυτό ήταν το ζήτημα, ιστορικά, εάν ανατρέξετε στη δεκαετία του 1970: την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, αρχικά στο Αιγαίο και στη συνέχεια στη Μεσόγειο. Για μία ελληνική κυβέρνηση δεν υπάρχει τίποτα προς συζήτηση με την Τουρκία σε ό,τι αφορά τα σύνορα και την κυριαρχία. Θέλω να είμαι απολύτως ξεκάθαρος σε αυτό το θέμα. Αυτή η θεμελιώδης προϋπόθεση πρέπει να γίνει αποδεκτή εάν θέλουμε να προσδιορίσουμε τι είναι πραγματικά προς συζήτηση.
Από την άλλη πλευρά, θέλω να πω ξεκάθαρα ότι υπάρχουν πολλές θετικές ατζέντες τις οποίες μπορούμε να αναπτύξουμε και έχουμε αναπτύξει. Ο Υφυπουργός Εξωτερικών, που βρίσκεται στην αίθουσα, έχει επισκεφτεί την Τουρκία, υπάρχουν πολλά άλλα θέματα στα οποία μπορούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία.
Θα έλεγα λοιπόν ότι υπάρχει κι ένα σενάριο στο οποίο μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, στο οποίο συμφωνούμε ότι δεν μπορούμε να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα, αλλά δεν καλλιεργείται ένταση, δεν γίνονται πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά. Μπορούμε, όμως, να εργαστούμε πάνω στη θετική ατζέντα. Πολιτική προστασία. Ο Υπουργός Πολιτικής Προστασίας ήταν ο πρώτος που μετέβη στην Τουρκία για να προσφέρει βοήθεια μετά τους σεισμούς.
Ας αξιοποιήσουμε τις σχέσεις μεταξύ των δύο λαών μας και ας διασφαλίσουμε ότι η γεωπολιτική ατζέντα θα εμπλουτιστεί με μία ευρύτερη ατζέντα που μπορεί να αφορά στο εμπόριο, τον πολιτισμό, στο περιβάλλον. Μας βρέχει το ίδιο Αιγαίο Πέλαγος. Αντιμετωπίζουμε, παραδείγματος χάρη, τα ίδια προβλήματα σε ό,τι αφορά τη ρύπανση από πλαστικά ή την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Πρόκειται για κοινά προβλήματα.
Συνεργαζόμαστε με τον καλό μου φίλο Edi Rama, τον Πρωθυπουργό της Αλβανίας, σε ένα καταπληκτικό έργο όσον αφορά τον μοναδικό κοινό ποταμό -ονομάζεται Αώος στα ελληνικά, Vjosa στα αλβανικά-, για την προστασία του ποταμού, ο οποίος ρέει και στις δύο χώρες. Αυτές είναι ορισμένες από τις θετικές ατζέντες οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν βάση ώστε να αναπτύξουμε περισσότερη θετική δυναμική.
Peter Spiegel: Ένα ακόμα σημείο για την Τουρκία, αφορά στον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ανάμεσα σε δύο μέλη του NATO, ο Πρόεδρος Biden, ας είμαστε ειλικρινείς, κλίνει υπέρ της ελληνικής πλευράς. Προσκληθήκατε να μιλήσετε στο Κογκρέσο, προσκληθήκατε στον Λευκό Οίκο. Αλλά δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που είχαμε έναν Πρόεδρο ο οποίος φαινόταν να κλίνει υπέρ της τουρκικής πλευράς. Θα έχουμε εκλογές στις ΗΠΑ, τη χώρα την οποία γνωρίζω καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη, όπου είναι δυνατόν να επιστρέψει στην προεδρία ο Trump.
Γνωρίζω ότι δεν θέλετε να αναμειχθείτε σε εσωτερικές πολιτικές υποθέσεις των ΗΠΑ, αλλά επιτρέψτε μου να θέσω το ερώτημα πιο γενικά: θεωρείτε πως οι ΗΠΑ είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος, δεδομένων των πολιτικών εντάσεων που έχουν σημειωθεί εκεί.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, απολύτως. Διότι πιστεύω ότι η στρατηγική εταιρική σχέση ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα, όπως φυσικά και το τριμερές σχήμα που έχουμε οικοδομήσει με την Κύπρο, είναι κομβική και ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό αποτελεί μέρος της πολιτικής κάθε αμερικανικής κυβέρνησης.
Γιατί το λέω αυτό; Κοιτάξτε απλά τι κάνουμε στα ενεργειακά. Η Ελλάδα είναι ένας περιφερειακός κόμβος για την ροή φυσικού αερίου, βοήθησε τη Βουλγαρία σε δύσκολες εποχές, όταν οι Ρώσοι διέκοψαν πλήρως τις αποστολές αερίου -δίχως το αέριο που εισέρρευσε μέσω της Ελλάδας οι φίλοι μας στη Βουλγαρία θα αντιμετώπιζαν μεγάλες δυσκολίες. Διασφαλίζουμε τη χρήση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σε έναν κάθετο διάδρομο ο οποίος παρακάμπτει τα στενά του Βοσπόρου, έχουμε χτίσει μία στρατηγική εταιρική σχέση σε στρατιωτικά ζητήματα και θέματα άμυνας, η οποία ήδη έχει μακρά ιστορία αλλά είναι και μακρόπνοη, «βλέποντας» δεκαετίες μπροστά, στο μέλλον. Είμαι βέβαιος ότι θα λάβουμε την τελική έγκριση για την αγορά 20 αεροσκαφών F-35, η παράδοση των οποίων θα αρχίσει το 2028. Πρόκειται, λοιπόν, για στρατηγικές εταιρικές συνεννοήσεις που έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα.
Δεν μπορώ, φυσικά, να κάνω κάποιο σχόλιο για τις εκλογές στις ΗΠΑ. Έχω μία πολύ καλή, πολύ ισχυρή σχέση με τον Πρόεδρο Biden, έχω ωστόσο συναντήσει και τον πρόεδρο Trump και καταφέραμε να έχουμε καλή συνεργασία. Οφείλω πάντως να επισημάνω ότι σε επίπεδο Κογκρέσου φαίνεται να υπάρχει διακομματική στήριξη σε ό,τι αφορά τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στην ανατολική Μεσόγειο. Σίγουρα έλαβα περισσότερο χειροκρότημα από τα δύο Σώματα του Κογκρέσου από ό,τι λαμβάνω στο ελληνικό κοινοβούλιο.
Αυτό είναι ενδεικτικό. Όταν μιλάμε για την περιοχή μας, σε επίπεδο Κογκρέσου και στα δύο Σώματα, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, φαίνεται να υπάρχει κατανόηση της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας.
Peter Spiegel: Κάποιοι συνάδελφοί σας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ειδικά ο Πρόεδρος Macron, έχουν υποστηρίξει -εν μέρει σωστά- ότι εάν οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον τόσο αξιόπιστες όσο κάποτε υποθέταμε, πρέπει να σχεδιάσουμε μία περισσότερο ευρωπαϊκή λύση σε ό,τι αφορά την εθνική ασφάλεια. Διαφωνείτε με τον Πρόεδρο Macron;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν διαφωνώ. Αλλά το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Πρέπει να είμαστε πραγματιστές, δείτε την Ουκρανία. Ποιος έχει παράσχει το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία; Θα ήθελα η Ευρώπη να κάνει περισσότερα και πάντοτε θα ενθαρρύνω την Ευρώπη να κάνει περισσότερα. Και πιστεύω ότι εξακολουθεί να υπάρχει το επιχείρημα υπέρ μίας ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας που θα μας υποχρεώνει να συνεργαζόμαστε πιο αποτελεσματικά, ενδεχομένως να αναλαμβάνουμε αποστολές σε περιοχής όπου οι ΗΠΑ πιθανώς δεν έχουν τόσο ζωτικά συμφέροντα.
Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα τρέχον παράδειγμα: το Σουδάν. Δεν αισθάνθηκα ότι τα τεκταινόμενα στο Σουδάν απασχολούν τόσο πολύ τους Αμερικανούς. Έγιναν πολλές διμερείς συμφωνίες και καταφέραμε να απεγκλωβίσουμε τους πολίτες μας από το Σουδάν. Αλλά θα ήθελα πολύ να είχαμε καλύτερο συντονισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόκειται ξεκάθαρα για μία περίπτωση όπου ως Ευρώπη μπορούσαμε να κάνουμε κάτι μόνοι μας, διότι θα αποδίδαμε μεγαλύτερη σημασία σε σύγκριση με τους Αμερικανούς, αλλά προφανώς δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε αυτό το σημείο.
Επιπλέον, σε εξοπλιστικά ζητήματα, βεβαίως έχουμε μία μακρά σχέση με τις ΗΠΑ όμως όταν αγοράζουμε γαλλικά πλοία για παράδειγμα, και είναι πανομοιότυπα με τα πλοία που αποκτούν οι Γάλλοι, αυτό είναι ένα μικρό βήμα προς έναν Ευρωπαϊκό «χώρο» σε ό,τι αφορά τις προμήθειες, κάτι που χρειαζόμαστε επίσης για την αμυντική βιομηχανία μας. Ελπίζω ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα σε αυτή την κατεύθυνση.
Σχετικά με το κεντρικό επιχείρημα του Προέδρου Macron περί στρατηγικής αυτονομίας, λοιπόν, συμφωνώ απόλυτα. Ο λόγος που είμαστε τόσο εξαρτημένοι από τις ΗΠΑ είναι, απλούστατα, διότι δεν έχουμε καταφέρει να υλοποιήσουμε αυτό το όραμα.
Peter Spiegel: Ένα τελευταίο θέμα, καθώς τελειώνει ο χρόνος και το έχετε ήδη αναφέρει. Ουκρανία. Δυστυχώς δεν είχα επισκεφτεί την Ελλάδα για αρκετά χρόνια, όμως όταν καθόμουν στο γραφείο μου στη Νέα Υόρκη και αναλογιζόμουν τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οφείλω να παραδεχτώ ότι ένα από τα πράγματα που πέρασαν από το μυαλό μου ήταν «αυτό θα είναι δύσκολο για τον Μητσοτάκη». Διότι η χώρα σας, εξ όσων γνωρίζω, έχει ιστορικούς, πολιτιστικούς, θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Ωστόσο, από την αρχή, ταχύτατα και σαφέστατα ταχθήκατε στο πλευρό των Ουκρανών, ενώ πολλές άλλες χώρες στην περιοχή αυτή δεν το έπραξαν. Πείτε μου για την αποφάση αυτή και πόσο δύσκολο ήταν για εσάς πολιτικά, δεδομένων των πολιτιστικών και θρησκευτικών δεσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Ρωσία.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς, έχουμε ισχυρούς πολιτιστικούς δεσμούς με τον ρωσικό λαό και δεν υπάρχει καμία έχθρα προς αυτόν. Έχουμε όμως πραγματικό πρόβλημα με τον Putin, την επίθεση σε μία κυρίαρχη χώρα και την πρόκληση μιας τόσο μεγάλης καταστροφής στην «καρδιά» της Ευρώπης. Συνεπώς, για εμένα προσωπικά, την κυβέρνησή μου και το κόμμα μου, η απόφαση ήταν ιδιαίτερα προφανής. Δεν υπήρξε αντίδραση, ούτε εντός του κόμματος.
Θα στηρίξουμε την Ουκρανία. Έχουμε στηρίξει την Ουκρανία στρατιωτικά και πολιτικά. Όχι μόνον διότι είναι το σωστό, αλλά κι επειδή στέλνουμε ένα μήνυμα σε άλλες περιφερειακές δυνάμεις οι οποίες θα μπορούσαν, ενδεχομένως, στους δικούς τους συλλογισμούς, να εξετάσουν κάτι παρόμοιο με αυτό που έκανε η Ρωσία.
Εάν, λοιπόν, νικήσει η Ρωσία, πού θα σταματήσει αυτό; Εδώ δεν μιλάμε για την επικράτηση του ισχυρού σε βάρος του πιο αδύναμου, μιλάμε για μία παγκόσμια τάξη που βασίζεται σε κανόνες.
Πιστεύω πως, συνολικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Καταφέραμε να συντονιστούμε και να ξεπεράσουμε κάποιες εσωτερικές δυσκολίες. Δεν αναφερθήκαμε αρκετά στην Ευρώπη, πιστεύω όμως ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για να έχει κάποιος θετική εικόνα όσον αφορά τα πεπραγμένα της Ευρώπης τα προηγούμενα χρόνια: τα εμβόλια, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ουκρανία. Πολλά καλά έγιναν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε ό,τι με αφορά όμως, η απόφαση ήταν προφανής. Και δεν ήταν μόνον μία απόφαση αρχής. Αφορούσε επίσης τα συμφέροντά μας, με δεδομένη τη θέση της Ελλάδας και τις απειλές σε περιφερειακό επίπεδο που θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε.
Peter Spiegel: Ένα από τα αφηγήματα που ακούγονται είναι ότι ο χρόνος κυλά υπέρ του Putin. Ένας από τους λόγους γι’ αυτό, λέει, είναι ότι η ομοψυχία και η ενότητα της συμμαχίας που έχουμε δει, εν τέλει θα καταρρεύσουν.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα παραμείνουμε ενωμένοι. Πιστεύω ότι γνωρίζουμε τι μπορούμε να κάνουμε. Αυξάνουμε τη στήριξή μας. Υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να προσφέρει κάποιος. Στο τέλος της ημέρας όμως -πρέπει να είμαστε ειλικρινείς- όπως σας είπα, οι ΗΠΑ έχουν τον ηγετικό ρόλο. Όλοι συνεισφέρουμε στον βαθμό που το επιτρέπουν οι δυνατότητές μας.
Όχι, δεν ανησυχώ για ρήγματα στη συμμαχία υπέρ της Ουκρανίας, είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο -στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο- είτε σε επίπεδο NATO. Η συμμαχία θα παραμείνει δυνατή και πρέπει να επικρατήσει.
09/04/2022 | Κυριάκος Μητσοτάκης
Ο πόλεμος έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, κι ως εκ τούτου η κυβέρνηση αναθεωρεί πτωτικά τις εκτιμήσεις για την ανάκαμψη το 2022.
Όσον αφορά στις τιμές του ρεύματος πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός στις τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος, αλλιώς θα πληρώσουν τίμημα οι πολίτες.
Ελπίζω ότι θα το κάνουμε σε επίπεδο Ευρώπης. Περιμένω αποφάσεις στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Αν αυτό δεν γίνει θα εξαρτηθεί από τα κράτη-μέλη η στήριξη των πολιτών. Θα υπάρξει δημοσιονομικό κόστος. Αν δεν κινηθούμε θα αυξηθεί ο λαϊκισμός στην Ευρώπη.
Ζήτησα πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου. Έχουμε μια αγορά που σήμερα δεν λειτουργεί, οι τιμές φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί δέκα φορές. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα δάνεια του Ταμείου Ανάπτυξης ώστε να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή κρίση αλλά και την προσφυγική κρίση που αντιμετωπίζουν κάποιες χώρες.
09/04/2022 | Kiril Petkov
Περιορισμός της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία το ταχύτερο δυνατό. Όχι σε δύο χρόνια. Μέχρι φέτος τον Ιούνιο πρέπει να υπάρξει διαφοροποίηση.
Η διαφθοράδεν μπορεί να καταπολεμηθεί μεμονωμένα. Προτείνω τη δημιουργία μηχανισμών ενίσχυσης της διαφάνειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να μπει φρένο στην ξένη παρείσφρηση.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια σύγκρουση ανάμεσα στον αυταρχισμό της παλιάς αντίληψης για το πώς λειτουργεί ο κόσμος και της δημοκρατίας, ενώ, εκτός από τα οικονομικά μέτρα κατά της Ρωσίας, χρειάζονται και ασύμμετρα μέτρα που δεν θα επηρεάζουν την ευρωπαϊκή οικονομία. Δεν πρέπει να είμαστε αδύναμοι με τέτοιου είδους συμπεριφορές, δεν μπορείς να είσαι μαλακός μετά από όσα είδαμε στην Μπούτσα. Πρέπει να είμαστε ισχυροί και ενωμένοι, να υιοθετήσουμε κοινή θέση.
Ενδεχόμενη αστάθεια στη δυτική Βαλκανική, αν δεν προχωρήσει το ταχύτερο δυνατό η ενταξιακή διαδικασία των χωρών της περιοχής, σε περίπτωση που το αξιοποιήσει η Ρωσία.
09/04/2022 | Dimitar Kovacevski
H συμφωνία των Πρεσπών απόφαση – κλειδί για να γίνει η χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και να ανοίξει η διαπραγματευτική διαδικασία με την ΕΕ. Χρειάστηκαν θαρραλέοι πολιτικοί που έλαβαν μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις για να είμαστε σήμερα εδώ και να συζητάμε για οικονομική συνεργασία.
Tα τρία μνημόνια που δεν έχουν ψηφιστεί ακόμη από την ελληνική Βουλή, δεν είναι τόσο σημαντικά και δεν έχουν τη βαρύτητα να καταστρέψουν τις καλές σχέσεις των δύο χωρών.
Πήραμε μία από τις μεγαλύτερες αποφάσεις, αλλά η Ε.Ε. δεν έπραξε τα δέοντα. Τώρα ήρθε η ώρα. Δεν είναι ζήτημα διεύρυνσης αλλά γεωστρατηγικής σημασίας υπό το πρίσμα όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία. Κάθε διαδικασία που κρατάει σχεδόν 18 χρόνια, εφόσον δεν ολοκληρώνεται, δημιουργεί και μια αίσθηση απογοήτευσης.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η προοπτική ένταξης τυγχάνει στήριξης από τους περισσότερους πολίτες, αλλά όσο δεν συμβαίνει, αυτό το ρεύμα υποστήριξης λογικά θα αρχίσει να φθίνει. Τα δυτικά Βαλκάνια είναι χώρος επιρροής της Ρωσίας και της Κίνας με οικονομική παρουσία στην περιοχή.
09/04/2022 | Zdravko Krivokapić
Επιθυμούμε να είμαστε το επόμενο πρώτο μέλος της Ε.Ε.
Μέχρι τον Δεκέμβριο έγιναν όλα, υιοθετήθηκε ένα πρόγραμμα για την αξιοπρέπεια της ζωής, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε από τα 222 ευρώ στα 450, ενώ ψηφίστηκε για πρώτη φορά αναπτυξιακός προϋπολογισμός με επενδύσεις 30% στον αγροτικό τομέα.
Το ένα τέταρτο των εσόδων του Μαυροβουνίου προέρχεται από Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία, γι’αυτό και αναζητούνται εναλλακτικές αγορές, όπως το Ισραήλ, η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Τσεχία. Γίνονται προσπάθειες να μειωθεί οποιαδήποτε επιρροή υπάρχει στη χώρα από τη Ρωσία και την Κίνα.
Delphi Economic Forum 2022 | Florian Eder, Κυριάκος Μητσοτάκης, Mathias Cormann
«Πρέπει να κινητοποιήσουμε ευρωπαϊκούς πόρους για να βοηθήσουμε όλα τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας. Εάν αυτό δεν συμβεί τότε θα είναι υπόθεση των κρατών-μελών να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Αυτό θα κάνουμε στην Ελλάδα. Θα έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις, κι ελπίζω ότι μπορούμε να το πετύχουμε αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια της συζήτησης που είχε στο Delphi Economic Forum με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, Mathias Cormann.
«Εάν δεν το κάνουμε αυτό, θα επιτρέψουμε στις δυνάμεις του λαϊκισμού στην Ευρώπη να επανεμφανιστούν ισχυρότερες. Και καθώς προσπαθούμε να ενισχύσουμε την υποστήριξη μας προς την Ουκρανία και κατά της Ρωσίας, θα είναι ένα τρομερό, τρομερό λάθος αν, για οικονομικούς λόγους, χάσουμε την υποστήριξη των λαών μας, γιατί θα υποστούν τα δεινά από αυτή την εισβολή τόσο έντονα όσο και οι Ρώσοι πολίτες», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Εχουμε αχρησιμοποίητα δάνεια ύψους 230 δισεκατομμυρίων ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε εξαιρετικά δημιουργικοί και, με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα δάνεια, για τα οποία τα κράτη-μέλη δεν έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Να τα χρησιμοποιήσουμε δηλαδή για άλλο σκοπό, ώστε να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις υψηλές τιμές ενέργειας, αλλά και να βοηθήσουν ορισμένα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν την προσφυγική κρίση», σημείωσε ο Πρωθυπουργός.
«Είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με τον Πρωθυπουργό και να δω τι επιτεύχθηκε τα τελευταία χρόνια, είναι πραγματικά εκπληκτικό. Η οικονομία -ενώ είχε προηγηθεί, όχι πολύ καιρό πριν, μία δύσκολη κατάσταση- κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ η αντίδραση στην πανδημία ήταν πολύ ισχυρή», είπε από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ.
«Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της δημοσιονομικής αξιοπιστίας συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και τα οφέλη είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρα και προφανή: μεγάλη αύξηση της απασχόλησης, μεγάλη μείωση της ανεργίας, ακόμα και στη διάρκεια της πανδημίας. Και το γεγονός ότι η κυβέρνηση ήταν σε θέση να αποπληρώσει τις τελευταίες δόσεις των δανείων του ΔΝΤ δύο χρόνια νωρίτερα από ό,τι ήταν προγραμματισμένο αποτελεί ισχυρό μήνυμα όσον αφορά τις επιδόσεις της χώρας τα τελευταία χρόνια, για την ανάκτηση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας. Και αυτό αποτελεί μία πολύ ισχυρή βάση για την τόνωση της αύξησης των επενδύσεων και τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας στο μέλλον», συμπλήρωσε ο κ. Cormann.
Florian Eder: Ποια είναι η εκτίμησή σας για την οικονομική κατάσταση της χώρας σας συγκεκριμένα; Και της Ευρώπης.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ξεπερνώντας την πανδημία, Florian, όλοι ελπίζαμε ότι θα καταφέρναμε να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη με γρήγορους ρυθμούς. Προβλέπαμε ανάπτυξη που θα μπορούσε να ξεπεράσει πιθανώς το 5%, το 2022. Φυσικά, κανείς δεν πίστευε ότι θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με μια κατάσταση που θα είχαμε πόλεμο στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ήταν ξεκάθαρο ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα είχε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Δεν μιλάμε μόνο για την Ευρώπη. Αλλά είμαι σίγουρος ότι o Mathias θα το σχολιάσει αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες.
Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί σημαντικά το 2022, αλλά φυσικά αναθεωρούμε προς τα κάτω τις προβλέψεις μας για την ανάπτυξη. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε όλοι σήμερα σχετίζεται με τις τιμές της ενέργειας, ιδίως τις τιμές του φυσικού αερίου, και τη σύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Και στο σημείο αυτό θέλω να είμαι πολύ σαφής και πολύ ευθύς: Πρέπει να αποσυνδέσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν δεν το πετύχουμε αυτό, θα επιβάλλουμε τεράστιο οικονομικό βάρος στους πολίτες μας και στις επιχειρήσεις μας. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να το πετύχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και το έχουμε ήδη συζητήσει σε επίπεδο Συμβουλίου.
Θα έχουμε έκτακτο Συμβούλιο στα τέλη Μαΐου, όπου αναμένω ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να κινητοποιήσουμε ευρωπαϊκούς πόρους για να βοηθήσουμε όλα τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα. Εάν αυτό δεν συμβεί, για οποιονδήποτε λόγο, τότε θα είναι υπόθεση των κρατών-μελών να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Αυτό θα κάνουμε στην Ελλάδα. Θα έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις, κι ελπίζω ότι μπορούμε να το πετύχουμε αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Και το τελευταίο μου σχόλιο επ’ αυτού: εάν δεν το κάνουμε αυτό, θα επιτρέψουμε στις δυνάμεις του λαϊκισμού στην Ευρώπη να επανεμφανιστούν ισχυρότερες. Και καθώς προσπαθούμε να ενισχύσουμε την υποστήριξη μας προς την Ουκρανία και κατά της Ρωσίας, θα είναι ένα τρομερό, τρομερό λάθος αν, για οικονομικούς λόγους, χάσουμε την υποστήριξη των λαών μας, γιατί θα υποστούν τα δεινά από αυτή την εισβολή τόσο έντονα όσο και οι Ρώσοι πολίτες.
Florian Eder: Είπατε ότι αναμένετε πως οι συνάδελφοι σας, Πρωθυπουργοί, Πρόεδροι, και αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα λάβουν μια σχετική απόφαση, στην έκτακτη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πόσο βέβαιος είστε ότι κάτι τέτοιο πρόκειται να συμβεί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτα απ ‘όλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε πολύ καλή δουλειά προσφέροντάς μας επιλογές. Ωστόσο, εναπόκειται εν τέλει σε εμάς -στα μέλη του Συμβουλίου- να λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα.
Έχουμε προτείνει την επιλογή να τεθεί ένα πλαφόν στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου. Υπάρχουν και άλλες ιδέες όσον αφορά την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, διότι η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν σχεδιάστηκε λαμβάνοντας ποτέ κατά νου την πιθανότητα να δεκαπλασιαστούν οι τιμές του φυσικού αερίου.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Έχουμε μια αγορά φυσικού αερίου που δεν λειτουργεί. Ενώ οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης δεν έχουν διαταραχθεί, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν εκτιναχθεί. Και την ίδια στιγμή έχουμε αχρησιμοποίητα δάνεια ύψους 230 δισεκατομμυρίων ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε εξαιρετικά δημιουργικοί και, με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα δάνεια, για τα οποία τα κράτη-μέλη δεν έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Να τα χρησιμοποιήσουμε δηλαδή για άλλο σκοπό, ώστε να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις υψηλές τιμές ενέργειας, αλλά και να βοηθήσουν ορισμένα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν την προσφυγική κρίση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν χώρες, όπως η Πολωνία, που έχουν υποδεχθεί μέχρι σήμερα περισσότερους από 2 εκατομμύρια πρόσφυγες και θα χρειαστούν επίσης πολύ μεγάλη υποστήριξη. Το κάναμε αυτό το 2020 με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ήταν μια τεράστια επιτυχία.
Δεν πιστεύω ότι το Συμβούλιο έχει διάθεση να αυξήσει το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων σε υπερεθνικό επίπεδο. Αλλά ας είμαστε δημιουργικοί και ας σκεφτούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε για άλλο σκοπό τα υφιστάμενα κεφάλαια. Πρόκειται για πόρους που έχουν εγκριθεί για να βοηθήσουν βραχυπρόθεσμα τις χώρες να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα. Διότι υπάρχει και το ζήτημα της ενεργειακής μετάβασης. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι θέλουμε να αποδεσμευτούμε από τον άνθρακα και αυτό είναι ένα καίριας σημασίας ζήτημα για όλους μας, η μείωση των εκπομπών άνθρακα. Αλλά αν οι πολίτες συνδέσουν την απεξάρτηση από τον άνθρακα με πολύ υψηλές τιμές ενέργειας, δεν θα έχουμε το επίπεδο δημόσιας υποστήριξης που θέλουμε για να μπορέσουμε να πετύχουμε αυτές τις σημαντικές αλλαγές.
Florian Eder: Τελευταία ερώτηση πάνω σε αυτό: είπατε ότι 230 δισ. ευρώ είναι χρήματα του υπάρχοντος Ταμείου που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ή διατεθεί για άλλο σκοπό. Πιστεύετε ότι αυτό περίπου το χρηματικό ποσό θα είναι αρκετό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό. Επιτρέψτε μου να το θέσω έτσι: ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο τα χρήματα αυτά θα μοιραστούν μεταξύ των κρατών-μελών, σίγουρα θα βοηθήσει. Να επαναλάβω, ότι πρέπει να είμαστε δημιουργικοί όσον αφορά το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα χρήματα. Αλλά αυτή είναι μια πρόταση που απαιτεί σημαντικά κεφάλαια και ελπίζω και πάλι ότι θα μπορέσουμε να το πετύχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Εάν δεν μπορούμε να το κάνουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να το κάνουμε σε εθνικό επίπεδο. Ένα είναι βέβαιο: δεν μπορούμε να αντέξουμε αυτές τις πολύ υψηλές τιμές της ενέργειας, ειδικά τις πολύ υψηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχουμε επιδοτήσει σημαντικά τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, αλλά είναι προφανές ότι πρέπει να κάνουμε ακόμη περισσότερα για να μπορέσουμε να ανακουφίσουμε τα νοικοκυριά που υφίστανται τις απώλειες και να στηρίξουμε την πραγματική οικονομία.
—
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι ο Mathias έχει δίκιο όσον αφορά τα τρόφιμα. Είναι επίσης σωστή η επισήμανσή του ότι η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη δεν σχεδιάστηκε ώστε να διαχειριστεί το ακραίο επίπεδο μεταβλητότητας που παρατηρούμε στην τιμή του φυσικού αερίου. Σχεδιάστηκε καλά, προκειμένου να ενθαρρύνει επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στις παρούσες συνθήκες όμως δεν έχει ιδιαίτερο νόημα η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας να καθορίζεται αποκλειστικά από την πιο ακριβή, την τελευταία μονάδα καυσίμου που εισέρχεται στο σύστημα, το οποίο είναι το φυσικό αέριο.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα από την εμπειρία μας στην Ελλάδα: την περασμένη εβδομάδα επικρατούσαν πολύ καλές καιρικές συνθήκες, είχαμε δηλαδή ηλιοφάνεια με λίγο άνεμο, που σημαίνει ότι περισσότερο από το 60% ή το 70% της ηλεκτρικής μας ενέργειας μπορεί να παραχθεί από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες τώρα γίνονται πολύ φθηνότερες. Ωστόσο, η τιμή μίας μονάδας ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθεί να καθορίζεται από το αέριο, γιατί θα χρειαζόμαστε φυσικό αέριο για να καλύψουμε την υπόλοιπη ηλεκτροπαραγωγή. Ποτέ δεν θα έχουμε όλη την ενέργεια μόνο από τις ανανεώσιμες πηγές. Εξού και πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να εστιάσουμε στον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να σπάσουμε αυτή τη σύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα, πιστεύω ότι ο Mathias έχει δίκιο. Υπάρχουν χώρες στην περιοχή μας, γείτονές μας όπως η Αίγυπτος για παράδειγμα, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Πιστεύω η απολύτως πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ουκρανία με τη συγκομιδή της. Το συζητήσαμε με τον Mathias και εκτιμώ πως ο ΟΟΣΑ θα έχει κάποιο ρόλο στο επόμενο κεφάλαιο για την Ουκρανία, όταν αυτός ο πόλεμος τελειώσει και μιλάμε για την ανοικοδόμηση της χώρας. Όμως, βραχυπρόθεσμα, είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλίσουμε την προστασία του μεγαλύτερου δυνατού μέρους της ουκρανικής συγκομιδής.
Florian Eder: Με ενδιαφέρει μια πιο προσωπική πτυχή αυτού του θέματος, κ. Πρωθυπουργέ. Έχετε τη φήμη ότι σχεδιάζετε εκ των προτέρων και αναλάβατε τη διακυβέρνηση με ένα πολύ σαφές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Στη συνέχεια «τσεκάρατε» όλα τα «κουτάκια» της λίστας. Πώς επηρεάζει αυτή η κρίση και αυτός ο πόλεμος το έργο σας ως Πρωθυπουργού; Οι επόμενες εκλογές είναι προγραμματισμένο να γίνουν το επόμενο έτος. Σε τι βαθμό αλλάζει τα πάντα αυτή η συγκυρία;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ίσως θα έπρεπε ρωτήσετε τη σύζυγό μου. Σίγουρα δουλεύουμε πολύ. Αναλάβαμε τη διακυβέρνηση έχοντας ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Και χρειάστηκε πράγματι να αντιμετωπίσουμε πολλές κρίσεις, καθώς πριν από την πανδημία έπρεπε να διαχειριστούμε τη μεταναστευτική κρίση κι έναν πολύ επιθετικό γείτονα. Το καλοκαίρι του 2020 ήταν πολύ δύσκολο. Στη συνέχεια είχαμε να αντιμετωπίσουμε τον κορονοϊό και τώρα, βεβαίως, έχουμε τον πόλεμο και τις οικονομικές του επιπτώσεις.
Με χαροποιεί ωστόσο ιδιαίτερα ότι κατορθώσαμε -παρ’ όλες αυτές τις έκτακτες καταστάσεις- να είμαστε πολύ συνεπείς στην υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού μας προγράμματος. Μειώσαμε τη φορολογία στην εργασία και στο εισόδημα. Μετατρέψαμε την Ελλάδα σε πιο ελκυστικό προορισμό για ξένες επενδύσεις. Πολλές εταιρείες ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Έχουμε εξηγήσει γιατί μια γεωπολιτικά σταθερή Ελλάδα είναι επίσης φυσικός προορισμός για ξένες αλλά και για εγχώριες επενδύσεις.
Γεωπολιτικά, ενισχύσαμε τις συμμαχίες μας. Βάλαμε την Ελλάδα στον χάρτη όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση, αλλά παράλληλα έχουμε αποσαφηνίσει ότι θα έχουμε ρόλο στις ανακαλύψεις νέων ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αντιμετωπίσαμε όμως και άλλες προκλήσεις, όπως η μεταρρύθμιση στα εργασιακά, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας.
Πιστεύω ότι η πραγματική πρόκληση αυτή την εποχή, για όποιον έχει την τιμή να ηγείται μιας κυβέρνησης, είναι το μοίρασμα του χρόνου μεταξύ της καθημερινής διαχείρισης κρίσεων -που, φοβάμαι, θα είναι ο κανόνας- και του σχεδιασμού με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Δεν είναι εύκολο. Προφανώς πρέπει να εργαστείς πάνω σε αυτό ακόμη περισσότερο.
Πότε όμως, πιστεύω, δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς ότι υπάρχει μια μεγάλη εικόνα και ένα ευρύτερο όραμα για την υλοποίηση του οποίου εργαζόμαστε. Το όραμα που παρουσίασα στον ελληνικό λαό όταν εμπιστεύτηκε την κυβέρνησή μας, το 2019, παραμένει αναλλοίωτο. Και θα είναι το όραμα που θα παρουσιάσουμε στον ελληνικό λαό το 2023, όταν θα του ζητήσουμε να ανανεώσει την εντολή του. Μιλάμε για μία μακροπρόθεσμη διαδικασία μετασχηματισμού ολόκληρης της χώρας. Θέλουμε πραγματικά να φτάσουμε την υπόλοιπη Ευρώπη. Θέλουμε μια Ελλάδα πρωταγωνίστρια στην Ευρώπη, όχι πλέον μία Ελλάδα που μένει πίσω.
Και με χαροποιεί ότι και σε συμβολικό επίπεδο, αφήνουμε πίσω μας, πολλά από αυτά που κληρονομήσαμε από την περασμένη δεκαετία. Ανέφερες, Mathias, το γεγονός ότι αποπληρώσαμε πρόωρα τα δάνειά μας στο ΔΝΤ -κάτι πολύ σημαντικό από πλευράς συμβολισμού.
Είμαστε μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που έχουμε λάβει χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Χθες ο Valdis Dombrovskis -που ήταν προγραμματισμένο να βρίσκεται εδώ- μας παρέδωσε την ευρωπαϊκή απόφαση για την εκταμίευση 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία αποτελούν την πρώτη δόση για το Εθνικό Σχέδιο μας στο πλαίσιο του ΤΑΑ.
Φυσικά, σκοπεύουμε επίσης να βγούμε από τον μηχανισμό Ενισχυμένης Εποπτείας έως τον Αύγουστο και να φτάσουμε σε επενδυτική βαθμίδα το 2023. Την ίδια στιγμή, λοιπόν, που επικεντρωνόμαστε στην αντιμετώπιση της κρίσης σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, έχουμε ταυτόχρονα κατά νου ότι υλοποιούμε ένα ευρύτερο πρόγραμμα για τη χώρα.
Κάθε κρίση εγκυμονεί και μια ευκαιρία. Πλέον, όταν μιλάμε για την ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές γίνονται ακόμη πιο σημαντικές. Όχι μόνο επειδή μας βοηθούν να πετύχουμε τους στόχους μας για ουδέτερο ισοζύγιο ρύπων, γίνονται πιο σημαντικές και γεωπολιτικά. Όταν μιλάμε για ενεργειακή ανεξαρτησία, κανείς δεν πρόκειται να μας στερήσει τον άνεμο και τον ήλιο μας. Επομένως, όσο πιο γρήγορα κινηθούμε σε ό,τι αφορά τις αδειοδοτήσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τόσο το καλύτερο για τη χώρα.
Έτσι, κάθε κρίση ενέχει μία ευκαιρία για την προώθηση της ατζέντας μεταρρυθμίσεων. Και προφανώς υπάρχουν πάντα δυσκολίες, θα γίνουν λάθη, αλλά ποτέ δεν χάνουμε από το βλέμμα μας τη μεγάλη εικόνα.
Florian Eder: Το αναφέρατε ήδη, ο Valdis Dombrovskis είπε επίσης ότι προσδοκά η Ελλάδα να βγει από την Ενισχυμένη Εποπτεία -το τελευταίο στάδιο του προγράμματος στήριξης κατά κάποιο τρόπο- αυτό το καλοκαίρι. Αυτό έχει θετικά στοιχεία, και εγκυμονεί τον κίνδυνο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για παράδειγμα, να μην μπορεί να παρέχει στήριξη εξίσου εύκολα σε περίπτωση κρίσης. Πρόκειται αλήθεια για καλή ιδέα -στην οικονομική κρίση που διανύουμε, για την οποία μιλάμε εδώ- να χαθεί -ας πούμε- αυτό το δίχτυ ασφαλείας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό είναι το βασικό μας σενάριο. Εργαζόμαστε προς αυτόν τον στόχο. Όπως έχω πει, πιστεύω ότι είναι σημαντικό να στείλουμε κι ένα μήνυμα στις αγορές, πως «ναι, μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας. Ναι, είμαστε μία αξιόπιστη κυβέρνηση που εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις». Και αν κοιτάξετε τη δημοσιονομική μας κατάσταση, το χρέος είναι μεν υψηλό ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που του προσδίδουν μεγαλύτερη φερεγγυότητα στις διεθνείς αγορές: είναι μακροπρόθεσμο χρέος, με χαμηλά επιτόκια και η οφειλή είναι κυρίως σε επίσημους πιστωτές.
Θέλουμε, λοιπόν, να ολοκληρώσουμε το πρόγραμμα Ενισχυμένης Εποπτείας τον Αύγουστο και εργαζόμαστε προς αυτόν τον στόχο.
Florian Eder: Και ο επόμενος στόχος στον οποίο αναφερθήκατε είναι η επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας το επόμενο έτος. Το κατάλαβα σωστά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι. Πιστεύω ότι και αυτό είναι απολύτως εφικτό.
Όπως έχω πει, όλοι καταλαβαίνουμε ότι ενδέχεται να υπάρξει κάποια απόκλιση όσον αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουμε θέσει για το 2022, εξαιτίας των έκτακτων συνθηκών που αντιμετωπίζουμε. Ωστόσο, παραμένουμε προσηλωμένοι στη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Θα μειώσουμε τα πρωτογενή μας ελλείμματα. Θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα το 2023. Και οι αγορές θα εξετάσουν προσεκτικά τι κάνουμε και νομίζω ότι θα καταλήξουν στην απόφαση ότι αξίζουμε να βρισκόμαστε σε επενδυτική βαθμίδα, σε κάποιο σημείο το 2023.
Και όταν φτάσουμε εκεί, θα βάλουμε οριστικά τελεία και παύλα σε αυτό το επώδυνο κεφάλαιο για τη χώρα, το οποία ουσιαστικά άρχισε πριν από δώδεκα χρόνια, με την οικονομική κρίση του 2010.
—-
Florian Eder: Οι υφιστάμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, κυρίως σε επίπεδο G7, είναι πολύ προσεκτικά σχεδιασμένες και ισορροπημένες. Ο κ. Cormann είπε ότι όλοι θα μπορούσαν να συνεισφέρουν αλλά και οι επιπτώσεις ήταν λίγο-πολύ ομοιόμορφα κατανεμημένες. Πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος αυτό να μην διαρκέσει για πολύ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, πιστεύω ότι έχετε δίκιο που επισημαίνετε ότι πρόκειται για «συμμετρικό σοκ». Ωστόσο, υπάρχουν πάντα νικητές και ηττημένοι και στον δυτικό κόσμο, ειδικά όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας. Και γι’ αυτό πιστεύω ότι οι χώρες που μοιράζονται τις ίδιες απόψεις, οι δυτικές δημοκρατίες, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, οι χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις, πρέπει επίσης να ενισχύσουν τη συνεργασία τους όσον αφορά την παγκόσμια αγορά ενέργειας.
Γιατί το λέω αυτό; Η ΕΕ κατέληξε σε μια σημαντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εισαγωγή LNG από τις ΗΠΑ προκειμένου να ξεκινήσει η αντικατάσταση ρωσικού φυσικού αερίου. Ίσως θα μπορούσαμε να συνάψουμε μια παρόμοια συμφωνία με την Αυστραλία. Η Αυστραλία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς LNG, μαζί με τις ΗΠΑ και το Κατάρ.
Φυσικά, για να έχουν νόημα αυτές οι συμφωνίες, δεν πρέπει να μιλάμε μόνο για ασφάλεια εφοδιασμού, αλλά θα πρέπει να μιλάμε και για τις τιμές. Αυτή τη στιγμή έχουν βγει πολλά χρήματα στην παγκόσμια αγορά LNG, το κόστος παραγωγής είναι πολύ χαμηλό αλλά η τιμή είναι εξαιρετικά υψηλή. Συνεπώς, πιστεύω ότι υπάρχουν περιθώρια για μεγαλύτερη συνεργασία, όταν εξετάζουμε για παράδειγμα την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και συζητάμε για τις δυνατότητες επιβολής πλαφόν στις τιμές, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα επηρεάσουμε την αγορά LNG και ότι έχουμε αρκετό LNG για να καλύψουμε όποιες διακοπές μπορεί να προκύψουν στην παροχή φυσικού αερίου. Γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτό το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των χωρών που μοιράζονται ίδιες ιδέες πρέπει να ενισχυθεί.
Στο ζήτημα των κυρώσεων, το ερώτημα είναι σε τι βαθμό θα επιβαρυνθούν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες από την ενεργειακή κρίση. Επιβάλαμε δρακόντειες κυρώσεις στη Ρωσία. Είναι ήδη και θα εξακολουθήσουν να είναι εξαιρετικά επώδυνες. Για αυτό το λόγο πιστεύω ότι πρέπει να επιστρατεύσουμε την ευρωπαϊκή «δύναμη πυρός» ώστε να μετριαστεί το πλήγμα στους ευρωπαίους πολίτες. Και αυτό είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε. Και ο Mathias είχε δίκιο. Ανέφερε τη θετική πλευρά της ιστορίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, την οποία τείνουμε να ξεχνάμε. Αυτό ήταν ένα εξαιρετικά επιτυχημένο πείραμα. Μιλώντας ως Έλληνας που έχω υπάρξει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας για περισσότερα από 40 χρόνια, μπορώ να το επιβεβαιώσω.
Αλλά το ίδιο ισχύει αν αναλογιστείτε και τις πιο πρόσφατες εμπειρίες μας, πώς αντιμετωπίσαμε τις αγορές εμβολίων. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ήταν ορόσημο στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης: η ικανότητα της Ευρώπης να δανείζεται σε υπερεθνικό επίπεδο και να χρηματοδοτεί τα κράτη-μέλη μέσω επιχορηγήσεων και δανείων. Αυτό ήταν κάτι αδιανόητο πριν από δύο χρόνια. Και χρειαζόμαστε το ίδιο επίπεδο φιλοδοξίας όσον αφορά την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την ενέργεια, διότι στο τέλος της ημέρας είμαστε δημοκρατίες και αυτή είναι η μεγάλη μας δύναμη.
Δεν πρέπει να μετατρέπουμε τη δύναμή μας σε αδυναμία. Θα επαναλάβω ότι αν δεν αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση θα υπάρξουν λαϊκιστικές δυνάμεις, από την άκρα δεξιά ή από την άκρα αριστερά, που θα το εκμεταλλευτούν. Κοιτάξετε τις ευρωπαϊκές χώρες που αυτή τη στιγμή διανύουν προεκλογική περίοδο και θα καταλάβετε με ευκολία πόσο επικίνδυνο είναι αυτό για ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Στο τέλος της ημέρας, δουλειά μας είναι να προστατεύσουμε τους πολίτες μας, ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους πολίτες. Και έχουμε αποδείξει, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ότι αυτό μπορεί να γίνει. Αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις οικονομίες μας και δεν θα επηρεάσει -όπως πολλοί πιστεύουν- τις μεγάλες επιχειρήσεις ή τους μεγάλους επενδυτές. Όταν, για παράδειγμα, διοχετεύουμε κεφάλαια του ΤΑΑ σε προγράμματα ανακαίνισης -ένα από τα προγράμματα-ναυαρχίδες για μας στο πλαίσιο του ΤΑΑ- ενισχύουμε τον καταναλωτή που θα πληρώσει χαμηλότερους λογαριασμούς ενέργειας, ενισχύουμε την τοπική βιομηχανία επειδή τα δομικά υλικά είναι ελληνικά, ενισχύουμε τους εγχώριους αυτοαπασχολούμενους υδραυλικούς ή τα άτομα που κάνουν τη νέα εγκατάσταση. Επομένως, πρόκειται για ένα είδος «win-win projects» που χρηματοδοτούνται μέσω του ΤΑΑ.
Και δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε από την οπτική μας, πόσο οδυνηρές είναι αυτές οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας για τους πολίτες. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια Ευρωπαϊκή προσέγγιση, μια Ευρωπαϊκή βοήθεια, σε αυτό το πλαίσιο, θα είναι τόσο σημαντική. Και είμαι σίγουρος ότι στο τέλος θα δείξουμε το ίδιο επίπεδο φιλοδοξίας, όπως κάναμε πριν από δύο χρόνια, όταν δημιουργήσαμε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Θυμάμαι ότι ήμουν ένας από τους πρώτους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που έστειλαν μια επιστολή ζητώντας έναν τύπο εργαλείου όπως το ΤΑΑ. Τότε υπήρχε ισχυρή αντίσταση ακόμη και από χώρες όπως η Γερμανία, αλλά κατάλαβαν -και η Καγκελάριος Merkel κατάλαβε εκείνη τη στιγμή- ότι αυτό ήταν απαραίτητο. Θεωρώ ότι η ίδια επιτακτική ανάγκη υπάρχει και τώρα. Και είμαι βέβαιος ότι η Ευρώπη θα σταθεί και πάλι, με κάποιο τρόπο, στο ύψος των περιστάσεων και θα προσφέρει μια λύση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σε ένα πρόβλημα που είναι ουσιαστικά Ευρωπαϊκό.
Florian Eder: Ένα σύντομο ερώτημα σχετικά με αυτόν τον φόβο του λαϊκισμού, για την άνοδο του λαϊκισμού. Είναι πολύ απτό σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Τι σας λέει αυτό; Ταυτόχρονα, αυξάνεται η πίεση στη Γερμανία και την Αυστρία και σε άλλους να μην μπλοκάρουν πλέον ένα πλήρες εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια. Θα θέλατε να συμμετάσχετε σε αυτά τα καλέσματα ή πιστεύετε ότι δεν βοηθούν και πολύ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν είναι χρήσιμο αυτή την ώρα να μιλάμε για πλήρη απαγόρευση στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Είμαι πολύ ξεκάθαρος ως προς αυτό. Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε το ρωσικό φυσικό αέριο από τη μια μέρα στην άλλη. Ας δούμε τη λειτουργία της αγοράς και ας βρούμε ρεαλιστικές λύσεις.
Αυτό που δεν μπορούμε να δεχτούμε είναι μια λύση που θα μας φέρει σε πιο αδύναμη θέση από τη Ρωσία. Το νόημα των κυρώσεων είναι ότι δεχόμαστε να υποστούμε κάποιες επιπτώσεις, αλλά προκαλούμε μεγαλύτερο πλήγμα στη χώρα η οποία είναι ο στόχος των κυρώσεων. Αν κάνουμε λάθος στο μείγμα θα είναι σαν να πυροβολούμε τα πόδια μας.
—-
Florian Eder: Αν είχατε την ευκαιρία να ρωτήσετε το Μαντείο των Δελφών, ποια είναι η μια και μοναδική ερώτηση στην οποία θα θέλατε να έχετε μια απάντηση.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το Μαντείο ήταν ξακουστό για την ικανότητά του να σου δίνει πάντα την απάντηση που ήθελες να ακούσεις. Γι’ αυτό και επιβίωσε επί τόσα χρόνια. Αυτό ίσως είναι μια δεξιότητα για κάποιους πολιτικούς. Σίγουρα δεν ανήκει στον τομέα των δεξιοτήτων που έχω εγώ. Θα συμφωνήσω ωστόσο με τον Mathias. Πιστεύω ότι «το ερώτημα του 1 εκατομμυρίου» είναι πόσο γρήγορα θα τελειώσει ο πόλεμος, ποια θα είναι η ειρηνευτική διευθέτηση. Θα κλείσω από το σημείο όπου ξεκίνησες: πρόκειται εν τέλει για μια τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία. Έχει ιδιαίτερα προσωπική διάσταση για εμάς στην Ελλάδα, επειδή έχουμε περισσότερους από 100.000 Ουκρανούς ελληνικής καταγωγής που ζουν στην ανατολική Ουκρανία, ειδικά στην πόλη της Μαριούπολης.
Γι’ αυτό δεσμευτήκαμε να συμμετάσχουμε στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και όχι μόνο με την ανοικοδόμηση του μαιευτηρίου που βομβαρδίστηκε τις πρώτες ημέρες του πολέμου. Θα θέλαμε να συμμετάσχουμε ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια και, φυσικά, προσπαθούμε πάντα να βοηθήσουμε στην απομάκρυνση απελπισμένων ανθρώπων. Αυτή, λοιπόν, πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητά μας. Αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι το Μαντείο -η Πυθία σε συνθήκες έκστασης- θα μπορούσε να προσφέρει μια ξεκάθαρη απάντηση σε αυτή την ερώτηση.
10/05/2021 | Κυριάκος Μητσοτάκης
Πιστεύω ότι τα εμβόλια από τη μία πλευρά και φυσικά αυτό που κάναμε με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και την πενθήμερη διάσκεψη κορυφής που είχαμε, αποτελούν χαρακτηριστικά μιας Ευρώπης που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και είναι σε θέση να λαμβάνει εξαιρετικά σημαντικές και ουσιαστικές αποφάσεις κατά την αντιμετώπισης μιας άνευ προηγουμένου κρίσης. Είμαι αντίθετος στις ισοπεδωτικές επιθέσεις απέναντι στην Ευρώπη. Πιστεύω μάλιστα ότι και στους κόλπους της ίδιας της Ευρώπης αυτές οι δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις δεν έχουν αναγνωριστεί επαρκώς. Ίσως το συζητήσουμε αργότερα, αλλά το ύψος των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις δεν έχει προηγούμενο. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα διαθέτουμε αυτά τα επιπλέον ποσά για να αναμορφώσουμε τις χώρες μας. Όταν συζητούσαμε τον Μάρτιο του 2020 την οικονομική αντίδραση στην κρίση, οκτώ από εμάς, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, έστειλαν μια επιστολή στον Charles Michel και ουσιαστικά ζήτησαν την εκκίνηση της συζήτησης για την δυνατότητα της Ευρώπης να δανειστεί ως μια υπερεθνική οντότητα και να στηρίξει την ανάκαμψη των κρατών-μελών, χωρίς τα κράτη-μέλη να πρέπει να επωμιστούν και άλλο χρέος. Εκείνη την στιγμή, όπως θυμάστε, βρεθήκαμε σε αδιέξοδο. Ωστόσο, πήρε μόλις τρεις μήνες εντατικού lobbying και ήρθε η συνειδητοποίηση από όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Γερμανίας, ότι χρειαζόμαστε μια αλλαγή προτύπου.
10/05/2021 | Pedro Sánchez
Η πανδημία ήταν πάρα πολύ δύσκολη για την Ευρώπη. Τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα μετά από τον Μάρτη του περασμένου έτους, ένας ιός που ήταν άγνωστος μας προκάλεσε τόσο μεγάλη ζημιά. Και εμείς ως ισπανικός λαός αισθανθήκαμε την αλληλεγγύη της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού, διότι μόνο σε δύσκολες στιγμές γνωρίζεις τον φίλο. Και πραγματικά δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω την Ελλάδα για αυτή τη συμμαχία και τη βοήθεια. Βρισκόμαστε σε μία καινούργια φάση της πανδημίας. Χάρη στον εμβολιασμό μπορούμε να αρχίσουμε να αισθανόμαστε πιο αισιόδοξοι απέναντι σε αυτή την πανδημία και σε αυτό που η Ευρώπη και όλος ο κόσμος έχουν υποστεί. Και εδώ για άλλη μία φορά θα εκφράσω την αλληλεγγύη μου προς την ελληνική κυβέρνηση. Και να πω επίσης ότι προσπαθούμε να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα. Σχετικά με τη συνεργασία πρέπει να αναγνωρίσω την εξαιρετική δουλειά που έχει επιτελέσει η ελληνική κυβέρνηση όσον αφορά το σχέδιο που υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και θα ήθελα να την συγχαρώ καταρχάς για όλες τις πρωτοβουλίες και όλες τις επενδύσεις που γίνονται στην πράσινη οικονομία και στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά και στις μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζονται. Το ίδιο γίνεται και στην Ισπανία, έχουμε εκπονήσει περίπου 200 μέτρα, μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις τα οποία θα βοηθήσουν σε πολλά επίπεδα την οικονομία, όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όσον αφορά τις διμερείς μας σχέσεις, πιστεύω ότι είναι εξαιρετικές.
10/05/2021 | Janez Janša
Αναζωογονητικό που βρισκόμαστε στην Αθήνα σωματικά, που είναι σημάδι ότι η πανδημία φτάνει στο τέλος της, και αυτό είναι κάτι που όλοι θέλουμε. Η Σλοβενία έχει πολλούς λόγους να γιορτάζει, όχι μόνο επειδή θα αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιουλίου, αλλά και επειδή γιορτάζουμε την 30ή επέτειο του κράτους μας.
Αν και η ανεξαρτησία μας είναι πιο πρόσφατη, εξακολουθούμε να έχουμε μια ρεαλιστική αίσθηση εκείνης της εποχής πριν από 30 χρόνια, ωστόσο, η εποχή της ανεξαρτησίας είναι πάντα μια ιερή στιγμή στην ιστορία κάθε έθνους, συγχαίρω το ελληνικό έθνος για αυτό.
Η ΕΕ πρέπει να βρει νέους μηχανισμούς για να διατηρήσει την εθνική κυριαρχία, να είναι στρατηγικά αυτόνομη και να επιδιώξει τα ευρωπαϊκά συμφέροντα παγκοσμίως.
Έχουμε διαφορετικές απόψεις για το μέλλον μας και είναι σωστό αυτές οι απόψεις να εκφράζονται ελεύθερα, να κάνουμε συμβιβασμούς όπου υπάρχουν διαφορές και να ενισχύουμε τις ευρωπαϊκές μας αξίες.
Έχουμε ακόμη ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ και η διαδικασία διεύρυνσης πρέπει να συνεχιστεί.
Delphi Economic Forum 2021 | Florian Eder, Κυριάκος Μητσοτάκης, Pedro Sanchez
Florian Eder: Για το πράσινο πιστοποιητικό. Ήσασταν ένας από τους πρώτους που εισήγαγαν την ιδέα ενός πιστοποιητικού εμβολιασμού για τους ταξιδιώτες που επιθυμούν να έρθουν στην χώρα. Γιατί είναι σημαντικό να το έχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο το οποίο σύντομα αναμένουμε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ Florian. Καλώς ήρθατε Pedro και Janez (Janša). Είναι χαρά μας να σας φιλοξενούμε στην Ελλάδα για τη συμμετοχή σε μία εκδήλωση που έχει αναδειχθεί σε θεσμό δημόσιας συζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Είναι πολύ σημαντικό το πράσινο πιστοποιητικό γιατί θέλουμε να επανέλθει η ελευθερία κίνησης των πολιτών όσο πιο γρήγορα γίνεται εντός της ΕΕ. Είναι πολύ σημαντικό αυτό να συμβεί όσο πιο γρήγορα γίνεται γιατί θέλουμε να διασφαλίσουμε πως οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδέψουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χωρίς να υφίστανται μη αναγκαίους περιορισμούς.
Όταν έθεσα για πρώτη φορά το θέμα αυτό -και το στήριξαν αμέσως τόσο ο Pedro όσο και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τότε- ήταν εμφανές πως θα έφτανε σύντομα η στιγμή που θα είχαμε ένα σημαντικό ποσοστό ευρωπαίων πολιτών που θα ήταν εμβολιασμένοι και θα χρειαζόμασταν μια κοινώς αποδεκτή βεβαίωση εμβολιασμού ή μια βεβαίωση πως κάποιος έχει νοσήσει ή μια κοινώς αποδεκτή βεβαίωση ότι υπεβλήθη σε τεστ πριν από το ταξίδι και είναι αρνητικός.
Το συζητήσαμε πολλές φορές, το εξετάσαμε και στο Πόρτο. Το τεχνικό έργο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Αναμένω πως το πιστοποιητικό θα είναι λειτουργικό πριν το τέλος του Ιουνίου. Και θα διευκολύνει τις ζωές μας, γιατί δεν θα χρειάζεται να προχωράμε σε διμερείς συμφωνίες, αλλά θα δεχόμαστε όλοι το ευρωπαϊκό πράσινο πιστοποιητικό, ενώ τώρα πρέπει να δούμε την περίπτωση της κάθε χώρας σε διμερές επίπεδο.
Πιστεύω λοιπόν ότι θα είναι πάρα πολύ σημαντικό και για τις δύο χώρες, την Ελλάδα και την Ισπανία, καθώς εξαρτόμαστε σε σημαντικό βαθμό από τον τουρισμό και αναμένω ότι ο κόσμος όντως θα θέλει να ταξιδέψει το καλοκαίρι Ήδη είναι έκδηλη μια αίσθηση ευφορίας στην κοινωνία μας, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει το άνοιγμα.
Δεν έχουμε τελειώσει ακόμα με την πανδημία. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να τονίζουμε ότι η πανδημία είναι ακόμα μαζί μας. Και ενώ ανοίγουμε σταδιακά θα πρέπει να παραμείνουμε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να σεβόμαστε τους βασικούς κανόνες που έχουν ορίσει οι ειδικοί.
Αλλά ο κόσμος θα θέλει να ταξιδέψει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και θα πρέπει να τους δίνεται η δυνατότητα να ταξιδέψουν στην Ελλάδα, στην Ισπανία, με τους λιγότερο δυνατούς περιορισμούς.
Και μια τελευταία παρατήρηση: θα πρέπει να είναι σε θέση να επιστρέψουν στην χώρα από όπου προήλθαν χωρίς επιπρόσθετη ταλαιπωρία. Επομένως, αυτό που ισχύει για ένα βορειοευρωπαίο που επισκέπτεται την Ελλάδα ή την Ισπανία, θα πρέπει να ισχύει και για το ταξίδι επιστροφής στη χώρα του.
Νομίζω μερικές φορές υπάρχει μεθοδολογική σύγχυση όταν μιλάμε για το πράσινο πιστοποιητικό. Στόχος είναι η διευκόλυνση των διασυνοριακών μετακινήσεων, όχι να υπαγορεύσουμε στα κράτη-μέλη τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν όσον αφορά τους εμβολιασμένους πολίτες που βρίσκονται εντός της επικράτειάς τους.
Αυτή είναι μία διαφορετική συζήτηση. Έχουμε διαφορετικά νομικά συστήματα, διαφορετικές συνταγματικές προϋποθέσεις, όμως δεν πρέπει να συγχέουμε το πράσινο πιστοποιητικό με το δικαίωμα διαφορετικών χωρών να κάνουν διαφορετικά πράγματα. Πρόκειται απλά για ένα εργαλείο που θα επιτρέψει τα ταξίδια χωρίς καραντίνα, για να το θέσω στην πιο βασική μορφή του.
Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να στείλουμε στους πολίτες: όταν θα θέλουν να κάνουν κρατήσεις για τις διακοπές τους θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν την Ισπανία, την Ελλάδα ή άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες και σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι περιορισμοί θα εφαρμόζονται στους Έλληνες, τους Ολλανδούς ή τους Φινλανδούς που ταξιδεύουν στην Ελλάδα ή την Ισπανία. Για παράδειγμα, εάν στην Ελλάδα αποφασίσουμε ότι τα εστιατόρια θα κλείνουν στις 12:00 τα μεσάνυχτα θα κλείνουν για όλους που βρίσκονται στην χώρα. Αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε είναι μη απαραίτητες καραντίνες κατά την άφιξη και κατά την επιστροφή των ταξιδιωτών.
Στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός τοποθετήθηκε για το θέμα των ταξιδιών από τρίτες χώρες μετά από την τοποθέτηση του κ. Sánchez
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόκειται για κάτι που συζητήσαμε στο Πόρτο και πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό. Πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστούν νέες ανησυχητικές μεταλλάξεις. Εάν πρέπει να ληφθεί απόφαση για τον περιορισμό των μετακινήσεων από μία συγκεκριμένη χώρα πρέπει να ληφθεί γρήγορα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη.
Αναγνωρίζεται πλέον ότι στο παρελθόν υπήρξαν περιστάσεις που είμασταν ενδεχομένως υπερβολικά αργοί (ως Ευρώπη) στο να κατανοήσουμε πόσο επικίνδυνες μπορούν να γίνουν αυτές οι ανησυχητικές μεταλλάξεις. Όπως είπε ο Pedro, έχουμε πλέον σαφώς καλύτερη κατανόηση της φύσης της πανδημίας και πρέπει επίσης να υπάρχει καλύτερος συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Νομίζω ότι αφορά πρωτίστως τις μεγαλύτερες χώρες που έχουν απευθείας αεροπορικές συνδέσεις με τις χώρες αυτές. Ωστόσο, πιστεύω πως ξεκάθαρα κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τον συντονισμό των πολιτικών μας για τα ταξίδια, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και από τρίτες χώρες.
O Πρωθυπουργός της Ισπανίας Pedro Sánchez συνεχάρη τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την πρόταση που κατέθεσε το 2020 στο δημόσιο διάλογο για τις πατέντες των εμβολίων.
«Επιτρέψτε να συγχαρώ τον Κυριάκο γιατί ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους ηγέτες που δήλωσε, σε άρθρο, ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελούν ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Τώρα λοιπόν έχουμε όλη αυτή τη συζήτηση για τις πατέντες και το τι θα κάνουμε μετά από όσα ανέφερε η αμερικανική κυβέρνηση πριν από μερικές ημέρες. Υπερασπίζομαι κι εγώ αυτήν την προσέγγιση» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Sánchez για τις θέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ερωτηθείς από τον συντονιστή της συζήτησης για το θέμα των πατεντών και το αν συμφωνεί με τον κ. Sánchez μετά και από τη συζήτηση που έγινε στο Πόρτο, ο Πρωθυπουργός απάντησε:
Είμαστε λίγο-πολύ ευθυγραμμισμένοι με την ανάγκη να είμαστε πιο ελαστικοί όσον αφορά την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας όταν πρόκειται για πατέντες. Έγραψα ένα άρθρο πριν από ένα χρόνο, στο οποίο υποστήριξα την άποψη ότι τα εμβόλια πρέπει να είναι παγκόσμια δημόσια αγαθά. Νομίζω ότι αυτό που υποστηρίζουμε και οι δύο είναι ότι από μόνη της η χαλάρωση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα αύριο το πρωί, αλλά νομίζω ότι συμφωνούμε ότι σε αυτές τις εξαιρετικές περιστάσεις θα αποτελέσει ένα επιπλέον κίνητρο για την επιτάχυνση της παγκόσμιας παραγωγής.
Ακούω τα επιχειρήματα που αμφισβητούν αυτήν την άποψη, δεν είμαι πεπεισμένος ότι έχουν δίκιο, αλλά μιλάμε για τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Βραχυπρόθεσμα, αυτό που πιστεύω ότι όλοι συμφωνήσαμε στο Πόρτο έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν πρέπει να έχουμε περιττούς περιορισμούς στις εξαγωγές. Κακώς δεν πιστώνεται στην Ευρώπη το γεγονός ότι συνέχισε να εξάγει εμβόλια σε μια εποχή που ακόμη, τότε, η πλειονότητα του πληθυσμού της Ευρώπης δεν είχε εμβολιαστεί. Συνεισφέρουμε (ως Ευρώπη) σημαντικά στο πρόγραμμα COVAX και δεν επιβάλαμε ποτέ περιορισμούς στις εξαγωγές, όπως έκαναν για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Έτσι, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί είναι να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουμε περιορισμούς στις εξαγωγές. Επίσης, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το γεγονός ότι όλες οι χώρες της Ευρώπης έχουμε αγοράσει πλέον περισσότερα εμβόλια από όσα πραγματικά χρειαζόμαστε -αυτό είναι γεγονός- και θα λάβουμε τελικά περισσότερα εμβόλια από όσα χρειαζόμαστε. Το κάναμε σκόπιμα, γιατί θέλαμε να είμαστε ασφαλείς και να διασφαλίσουμε πως μπορούμε να τα διοχετεύσουμε το συντομότερο δυνατόν σε αυτούς που τα έχουν περισσότερο ανάγκη. Όμως, από μόνη της η απόφαση από την πλευρά της Ευρώπης να αγοράσει εμβόλια σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να τα διανείμει αναλογικά σε όλα τα κράτη μέλη, χωρίς διάκριση μεταξύ μεγάλων και μικρών χωρών, μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών, είναι κατά την άποψή μου μια σημαντική στιγμή για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Δεν θέλω καν να σκεφτώ τι θα συνέβαινε αν χρειαζόταν να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας για την προμήθεια εμβολίων. Είμαι βέβαιος ότι θυμάστε τι συνέβη τους πρώτους μήνες της πανδημίας όταν όλοι αγωνιζόμασταν για να βρούμε μάσκες και μέσα ατομικής προστασίας. Ήταν πολύ έντονο.
Πιστεύω λοιπόν ότι όλοι αναγνωρίζουμε ότι υπήρξαν μεν καθυστερήσεις -και νομίζω ότι η Επιτροπή ήταν ειλικρινής όταν είπε ότι προφανώς θα θέλαμε να είχαμε το εμβόλιο νωρίτερα- αλλά η απόφαση να αγοράσουμε εμβόλια, η απόφαση να αγοράσουμε επαναληπτικά εμβόλια για τα επόμενα δύο χρόνια για να βεβαιωθούμε ότι όλοι οι Ευρωπαίοι θα έχουν πρόσβαση σε ένα επαναληπτικό εμβόλιο εάν αυτό απαιτείται -που είναι πολύ πιθανό- νομίζω ότι είναι μια σημαντική ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και μιας νέας ικανότητας προφανώς την οποία αποκτήσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και η οποία δεν είχε προγραμματιστεί εφόσον ήμασταν αναγκασμένοι, κατά κάποιο τρόπο, να επανεφεύρουμε τον τροχό καθώς προχωρούσαμε.
Πιστεύω λοιπόν ότι τα εμβόλια από τη μία πλευρά και φυσικά αυτό που κάναμε με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και την πενθήμερη διάσκεψη κορυφής που είχαμε τον Ιούλιο, αποτελούν χαρακτηριστικά μιας Ευρώπης που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και είναι σε θέση να λαμβάνει εξαιρετικά σημαντικές και ουσιαστικές αποφάσεις κατά την αντιμετώπισης μιας άνευ προηγουμένου κρίσης.
Είμαι αντίθετος στις ισοπεδωτικές επιθέσεις απέναντι στην Ευρώπη. Πιστεύω μάλιστα ότι και στους κόλπους της ίδιας της Ευρώπης αυτές οι δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις δεν έχουν αναγνωριστεί επαρκώς. Ίσως το συζητήσουμε αργότερα, αλλά το ύψος των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις δεν έχει προηγούμενο. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα διαθέτουμε αυτά τα επιπλέον ποσά για να αναμορφώσουμε τις χώρες μας.
Για το Ταμείο Ανάκαμψης
Florian Eder: Κύριε Μητσοτάκη, υπολογίσατε ανάπτυξη της τάξεως του 7% του ΑΕΠ. Είναι αυτή μια ευκαιρία για τη χώρα σας και την Ευρώπη που δεν θα πρέπει να χαθεί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η απάντηση είναι ναι. Όταν συζητούσαμε τον Μάρτιο του 2020 την οικονομική αντίδραση στην κρίση, οκτώ από εμάς, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, έστειλαν μια επιστολή στον Charles Michel και ουσιαστικά ζήτησαν την εκκίνηση της συζήτησης για την δυνατότητα της Ευρώπης να δανειστεί ως μια υπερεθνική οντότητα και να στηρίξει την ανάκαμψη των κρατών-μελών, χωρίς τα κράτη-μέλη να πρέπει να επωμιστούν και άλλο χρέος.
Εκείνη την στιγμή, όπως θυμάστε, βρεθήκαμε σε αδιέξοδο. Ωστόσο, πήρε μόλις τρεις μήνες εντατικού lobbying και ήρθε η συνειδητοποίηση από όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Γερμανίας, ότι χρειαζόμαστε μια αλλαγή προτύπου. Και αυτό ακριβώς συνέβη τον Ιούλιο. Η δυνατότητα έκδοσης χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την στήριξη κρατών-μελών μέσω επιχορηγήσεων και δανείων χωρίς να χρειαστεί τα ίδια τα κράτη-μέλη να δανειστούν κατά μόνας, σε συνδυασμό με μια χαλαρή νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ, δημιούργησαν τις συνθήκες, τον συνδυασμό δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών, όχι μόνο για μια γρήγορη ανάκαμψη αλλά για μια διαφορετικού τύπου ανάπτυξη.
Και η πραγματική πρόκληση θα είναι όχι μόνο τα ποσοστά ΑΕΠ αυτά καθαυτά. Πιστεύω όλοι θα έχουμε υψηλή ανάπτυξη, κυρίως την πρώτη χρονιά μετά την πανδημία, θα συμβεί. Αλλά τι είδους ανάπτυξη θα είναι αυτή; Μια ανάπτυξη που θα κινείται από την κατανάλωση; Βεβαίως η κατανάλωση είναι ένα σημαντικό στοιχείο του ΑΕΠ αλλά δεν είναι αρκετό.
Θα πρέπει να εστιάσουμε στη δημιουργία θέσεων εργασίας γιατί η εκπαίδευση σε νέες δεξιότητες (reskilling) και η αναβάθμιση δεξιοτήτων (upskilling) είναι σημαντικές παράμετροι αλλά θα πρέπει να υπάρχουν οι θέσεις εργασίας για να είναι κανείς σε θέση να επανεκπαιδεύσει τους εργαζόμενους ώστε να αναλάβουν αυτά τα πόστα.
Θα πρέπει να εστιάσουμε, όπως είπε ο Pedro, στην ταχεία προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, και θα πρέπει να έχουμε και ένα ισχυρό κοινωνικό στοιχείο, όπως συζητήσαμε στο Πόρτο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα μεταξύ των φύλων, να μειώσουμε την παιδική φτώχεια, να μειώσουμε γενικά τις ανισότητες.
Και να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε και άλλους δείκτες πέραν του ΑΕΠ. Αυτή θα είναι μια πολύ επίκαιρη συζήτηση για το πώς θα αξιολογήσουμε την επίδοσή μας. Γιατί η Ευρώπη, στο σύνολό της, δεν έχει να κάνει μόνο με την ανάπτυξη της οικονομίας. Έχει να κάνει με αυτό που αποκαλούμε «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής», που δεν έχει να κάνει μόνο με την μέτρηση της ανάπτυξης.
Για μένα αυτό που είναι εντυπωσιακό με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ότι είναι ευθυγραμμίζεται εξαιρετικά με τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις. Η πράσινη μετάβαση ήταν μέρος του σχεδίου μας αλλά τώρα έχουμε τα κεφάλαια να την στηρίξουμε.
Έλαβα την απόφαση αυτή -γιατί κάποιες φορές πρέπει να λάβεις μία τολμηρή απόφαση και μετά να επεξεργαστείς τις λεπτομέρειες υλοποίησής της- και τον Σεπτέμβριο του 2019 ανακοίνωσα πως σε σύντομο χρονικό διάστημα θα κλείναμε όλες τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που λειτουργούν με καύση λιγνίτη. Αρχικά κάποιοι σοκαρίστηκαν αλλά στη συνέχεια, όταν είδαμε τους αριθμούς, συνειδητοποιήσαμε πως, πράγματι, μπορούμε να πούμε στους νέους της Δυτικής Μακεδονίας πως υπάρχει και άλλο μέλλον, δεν χρειάζεται να αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας μόνον ως εργαζόμενους στις μονάδες λιγνίτη.
Και επεξεργαστήκαμε ένα πρόγραμμα μετάβασης, κινητοποιώντας συνολικά σχεδόν 5 δισεκατομμύρια ευρώ για αυτή την περιοχή, που θα διοχετευτούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε διάφορους τομείς.
Βεβαίως δεν είναι εύκολο να το κάνει κανείς και πρέπει να πείσεις τον κόσμο. Αλλά χωρίς τη χρηματοδότηση που πλέον είναι διαθέσιμη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα ήταν δύσκολο να τα καταφέρουμε, κινητοποιώντας μόνο κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα. Σίγουρα θα χρειαζόταν και περισσότερος χρόνος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς αυτό. Αλλά θα είχε κοστίσει και περισσότερο.
Η Ελλάδα πέρασε πολλά. Την προηγούμενη δεκαετία η χώρα υπέστη πολιτικές λιτότητας, ακόμα πιο σκληρές σε σχέση με αυτές στην Ισπανία. Επομένως φτάσαμε σε ένα σημείο που συνειδητοποιήσαμε πως στην εποχή μετά την πανδημία χρειαζόμαστε μια διαφορετική, μακρο-οικονομική προσέγγιση που ξεπερνά τους παραδοσιακούς, πολύ αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής σύγκλισης που αντιμετωπίζαμε όλοι.
Florian Eder: Και πότε συνειδητοποιήσατε ότι θα συμβεί, ότι θα υλοποιούνταν το Ταμείο Ανάκαμψης; Ήταν πριν τη Σύνοδο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Νομίζω ότι πριν τη Σύνοδο, έχοντας ολοκληρώσει τη δουλειά, γνωρίζαμε ότι θα έπρεπε να κλείσουμε τη συμφωνία. Μετά, θυμόμαστε τις συζητήσεις, το θέμα ήταν το πόσα χρήματα θα πήγαιναν σε επιχορηγήσεις, πόσα σε δάνεια, πόσα θα έπρεπε να κόψουμε από εδώ, εκεί. Και βεβαίως έγιναν και συμβιβασμοί.
Το συζητήσαμε κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας. Εξαρτάται από το πόσο καλά θα χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα. Στο τέλος της ημέρας επαφίεται σε εμάς να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα θα δαπανηθούν και θα επενδυθούν σοφά, σύμφωνα με τα σχέδια που έχουμε εκπονήσει. Το ισπανικό σχέδιο είναι εξαιρετικό, αυτό ακούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κι εμείς έχουμε κάνει καλή δουλειά.
Εν τέλει γνωρίζουμε ότι αμφότερες οι χώρες μας έχουν ένα ιστορικό σε ό,τι αφορά την απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων. Ξέρουμε ότι πρέπει να επιταχύνουμε τους ρυθμούς όσον αφορά τη δυνατότητα απορρόφησης πόρων από τα ταμεία συνοχής, χρήματα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική -βασικοί πυλώνες της συνοχής και της στήριξης για τον πρωτογενή τομέα- και ταυτόχρονα σε αυτά να προστεθούν τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και Ανάκαμψης.
Πιστεύω ότι εφόσον αυτά τα χρήματα δαπανηθούν σοφά για την επιτάχυνση των δύο μεταβάσεων, θεωρώ ότι δεν θα είναι ένα μοναδικό γεγονός. Άρα επαφίεται σε εμάς να διασφαλίσουμε ότι έχουμε την σωστή προσέγγιση.
Ο Pedro έχει απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι ο τρόπος για να πείσουμε τις αποκαλούμενες «φειδωλές» χώρες ήταν να τους εξηγήσουμε ότι θα επωφεληθούν και οι ίδιες από την ανάκαμψη της ενιαίας αγοράς. Για παράδειγμα, η Ελλάδα δεν παράγει ηλεκτροκίνητα οχήματα, πρέπει να τα αγοράσει από κάπου.
Η απάντηση δεν θα πρέπει να είναι απλά ένα μοντέλο εφάπαξ χρηματοδότησης.
Florian Eder: Έχετε ακούσει κάτι από την Επιτροπή, όπως είπατε, σε κάποιο Σχέδιο Ανάκαμψης που θα σας έδινε λόγο να υψώσετε «κόκκινη σημαία» και θα ήταν λόγος να παρέμβετε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ειλικρινά, όχι. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι οι χώρες που στην αρχή αντιμετωπίστηκαν με μεγαλύτερο σκεπτικισμό ήταν οι χώρες που υπέβαλαν στην Επιτροπή εγκαίρως τα καλοδουλεμένα σχέδια που είχαν. Οι χώρες που θα επωφελούνταν περισσότερο έχουν επεξεργαστεί με λεπτομέρεια τα σχέδιά τους. Στο τέλος της μέρας, δεν αναμένεται καμία χώρα να κοιτάξει την υποπαράγραφο χ του ισπανικού ή ελληνικού σχεδίου.
Απαντώντας σε ερώτηση του Florian Eder για το πώς βλέπει την Ευρώπη μετά τη λήξη της καγκελαρίας της Angela Merkel, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:
Συμφωνώ ότι οι τεκτονικές πλάκες της ευρωπαϊκής πολιτικής μετακινήθηκαν σε έναν βαθμό από την Angela Merkel όταν απομακρύνθηκε από τη θέση κάθετης αντίστασης σε αυτό που τελικά συνέβη τον περασμένο Ιούλιο.
Προς τιμήν της, πιστεύω ότι διαπίστωσε την ανάγκη η Γερμανία να αναλάβει ηγετικό ρόλο, όπως συνέβη και στην περίπτωση των κοινών αγορών εμβολίων. Εάν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη χώρα στην Ευρώπη ασχολούνταν μόνο με το δικό της συμφέρον θα ήταν αναμενόμενο να προμηθευτεί εμβόλια ευκολότερα σε σχέση με τις περισσότερες άλλες χώρες.
Δεν αναμένω κάποια αλλαγή προσέγγισης από την πλευρά της Γερμανίας. Φυσικά η θητεία μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι μικρότερη συγκριτικά με του Pedro, αλλά αναμφίβολα η Angela Merkel είναι μία εξαιρετικά έμπειρη πολιτικός, με την ικανότητα να οικοδομεί συμβιβασμούς όταν είναι απαραίτητο. Ήταν, είναι, πάντοτε θα είναι, κατά βάθος Ευρωπαία.
Στο τέλος της ημέρας αυτή είναι η φύση των δημοκρατικών διαδικασιών. Οι θεσμοί πρέπει να υπερβαίνουν τα πρόσωπα.
Σε ερώτηση για το πώς και το πότε αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε:
Η δική μου ιστορία είναι ελαφρώς διαφορετική γιατί μεγάλωσα σε μια πολιτική οικογένεια. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως ήταν πολλές οι στιγμές που είπα πως ποτέ μα ποτέ δεν θα ασχοληθώ με την πολιτική. Μεσολάβησε μια μακρά διαδικασία, μια καριέρα στον ιδιωτικό τομέα και σε κάποια στιγμή συνειδητοποιείς ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι η συνεισφορά στη δημόσια σφαίρα.
Ως κάποιος που έχει ένα «προνομιακό» πολιτικό υπόβαθρο, ήξερα και ήταν πιο εύκολο για μένα να κάνω τα πρώτα βήματά μου στην πολιτική. Επομένως, αναρωτήθηκα πώς πείθεις κάποιον που δεν έχει το δικό σου πλεονέκτημα να μπει στην πολιτική εάν δεν το κάνεις ο ίδιος; Και αν νιώθεις ότι μπορείς να φέρεις την αλλαγή, προσπάθησέ το.
Όταν ξεκινάς στην πολιτική ποτέ δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθεί. Το ξέρει και ο Pedro καλά. Υπάρχουν τα πάνω και τα κάτω. Υπάρχουν στιγμές που θεωρείς πως είσαι εντελώς εκτός του κάδρου και ξαφνικά κάτι συμβαίνει. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, δεν είναι εύκολη δουλειά. Υπάρχουν στιγμές που πιστεύεις πως συνεισφέρεις κι εσύ σε μια σημαντική αλλαγή και λες «ναι, τελικά όλο αυτό αξίζει».
Στο τέλος της μέρας, δεν μπορείς να ασχοληθείς με την πολιτική εάν δεν είσαι πλήρως πεπεισμένος πως μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα. Εάν είσαι κυνικός και η προσέγγισή σου είναι «δεν αλλάζουν τα πράγματα, δεν έχει σημασία ποιος κυβερνά, ποια είναι τα κόμματα, οι ιδεολογίες», καλύτερα μείνε στο σπίτι σου ή περιόρισε τη συνεισφορά στις αναρτήσεις στα social media. Αλλά αν νιώθεις ότι μπορείς να κάνεις τη διαφορά τότε να εμπλακείς με όλα τα επίπεδα της δημόσιας σφαίρας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε πιστεύω, και αυτή είναι η πρόκληση για τη δημοκρατία στο μέλλον είναι το να πείσουμε τους νέους να ασχοληθούν με τον δημόσιο βίο. Κυρίως την εποχή των social media που δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας ζωής, μια εποχή που οι δολοφονίες χαρακτήρων είναι η νόρμα παρά η εξαίρεση στον κανόνα.
Η «στρατολόγηση» ταλαντούχων ανθρώπων στην πολιτική, για να χρησιμοποιήσω επιχειρηματική ορολογία, θα είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την επόμενη γενιά, τους ανθρώπους που θα έρθουν μετά από εμάς. Όλα όμως ξεκινούν με την πεποίθηση ότι μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα και αν έχεις το πάθος μπορείς να φέρεις την αλλαγή. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις επιτυχίας στη δική μας δουλειά. Τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν πολύ γρήγορα, όλοι το ξέρουμε αυτό, αλλά αξίζει η προσπάθεια.
Ερωτηθείς από τον Florian Eder για το μεταβαλλόμενο τοπίο στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης και τη φθορά παραδοσιακών δυνάμεων, ο Πρωθυπουργός είπε για την εμπειρία της Ελλάδας:
Στην περίπτωσή μας, η κεντροδεξιά ήταν ουσιαστικά το μόνο κόμμα που επέζησε από τη ρήξη, τον πολιτικό σεισμό που ουσιαστικά σχεδόν διέλυσε την πολιτική σκηνή στην Ελλάδα. Στην περίπτωσή μας το παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αντικαταστάθηκε από κάτι άλλο, το οποίο, κατά την άποψή μου, μοιάζει ελάχιστα με τη Σοσιαλδημοκρατία, όπως τουλάχιστον ο Pedro την προσδιόρισε. Και ήταν η κεντροδεξιά που κατόρθωσε όχι μόνο να επιβιώσει, να ευδοκιμήσει και να ενισχυθεί. Αλλά ίσως το πέτυχε διότι έγινε λιγότερο ιδεολογική, πιο πρακτική, πιο προοδευτική και ικανή να κάνει το είδος της μεγάλης σύνθεσης και των αλλαγών που απαιτούνται σε ένα άρδην μεταβαλλόμενο τοπίο.
Στο μυαλό μου η διάκριση, για παράδειγμα, μεταξύ μεγάλου και ενός μικρού κράτους δεν έχει σημασία. Θέλουμε ένα αποτελεσματικό κράτος και αν αυτό το κράτος πρέπει να είναι παρόν σε μια εποχή που διαταράσσεται αυτό που αποκαλούμε κανονικότητα, θα πρέπει να είναι παρόν. Και ποιος θα περίμενε -αστειευόμουν με τον Υπουργό μου και τον αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών μου- ότι μία κεντροδεξιά κυβέρνηση είναι αυτή που έχει ξοδέψει τα περισσότερα χρήματα στην ιστορία της Ελλάδας στηρίζοντας την πραγματική οικονομία. Αλλά ήταν απαραίτητο και έπρεπε να συμβεί.
Είναι η πράσινη μετάβαση ιδεολογική εκ φύσεως; Δεν είμαι σίγουρος. Υπερβαίνει ιδεολογίες. Έχει να κάνει με τη μοίρα των παιδιών μας. Υπάρχει ένα στοιχείο στο μυαλό μου, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, και έχει να κάνει με τη μείωση των ανισοτήτων και τη δημιουργία μιας πιο συμπεριληπτικής μορφής καπιταλισμού; Θα έλεγα ότι αυτό το όραμα μπορεί να είναι εξίσου συμβατό με έναν σοσιαλδημοκράτη όσο και με έναν πολιτικό από την κεντροδεξιά. Μπορεί να έχουμε διαφορετικές συνταγές, αλλά πιστεύω ουδείς μπορεί σήμερα να δεχτεί -της κεντροδεξιάς περιλαμβανομένης- ότι οι μεγάλες ανισότητες που προκαλεί ένας καπιταλισμός δίχως ρυθμίσεις και έλεγχο μπορεί να είναι οικονομικά και ηθικά αποδεκτές.
09 – 12/06/2020 | Ana Brnabić
Το θέμα της ένταξής μας δεν είναι μόνο οικονομικός και στρατηγικός στόχος. Πιστεύω, όπως και για τα δυτικά Βαλκάνια, ότι ανήκουμε στην Ε.Ε. πολιτιστικά και γεωγραφικά.
09 – 12/06/2020 | Edi Rama
Έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε αλλά αν δούμε από που ξεκινήσαμε, έχουν γίνει πολλές αλλαγές και βελτιώσεις στη χώρα.
14/05/2021 | Carl Bildt
Είμαστε τόσο προσηλωμένοι (η ΕΕ) σε κανονισμούς που χάνουμε έδαφος στην τεχνολογία.
13/05/2021 | Zdravko Krivokapić
Το Μαυροβούνιο είναι αποφασισμένο να ολοκληρώσει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης το συντομότερο δυνατό, και αυτό αναμένεται ότι θα επιτευχθεί μέχρι το τέλος της θητείας της 42ης κυβέρνησης του Μαυροβουνίου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να γίνει το Μαυροβούνιο το πρώτο επόμενο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δελφικοί Χρησμοί
Κυριάκος Μητσοτάκης
1/3/2019
«1. Πρέπει να υπάρχει ανάπτυξη όχι μόνο 2%, αλλά και 3-4%.
2. Θα μειώσουμε τους φορολογικούς συντελεστές, αλλά θα είμαι αυστηρός, ζητώντας από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να είναι συνεπείς στην πληρωμή των φόρων τους.
3. Δεν θα σπαταλήσω χρόνο στο τι έχει γίνει, αλλά θα κοιτάξω το μέλλον.
4. Αυτό που θα πω στους Ευρωπαίους είναι ότι θα χρειαστώ ένα διάστημα 6-12 μηνών, για να αποδείξω την αξιοπιστία και τη σοβαρότητα της νέας κυβέρνησης, κάνοντας μεταρρυθμίσεις, και
από εκεί και πέρα θα κάνω μια νέα συζήτηση, σε άλλη βάση.
1/12/2019
1. Ο προϋπολογισμός για το 2020 προβλέπει ήδη ανάπτυξη 2,8%. Είναι ο πρώτος προϋπολογισμός
μετά από πολλά χρόνια που δεν έχει περικοπές, αλλά αντίθετα αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα
όλων των πολιτών.
2. Οι πρώτες σημαντικές φοροελαφρύνσεις για επιχειρήσεις, ακίνητη περιουσία και φυσικά πρόσωπα, μετά από μία δεκαετία επιβαρύνσεων, είναι γεγονός. Ο φόρος των επιχειρήσεων για το
2020 μειώθηκε από το 28% στο 24% , ο φόρος στα μερίσματα μειώθηκε από 10% σε 5% και ο
εισαγωγικός φορολογικός συντελεστής από το 22% στο 9%, ενώ ο ΕΝΦΙΑ ήρθε ήδη μειωμένος
μεσοσταθμικά κατά 20%. Επιπρόσθετα, προχώρησαν ήδη οι πρώτες μειώσεις ΦΠΑ σε βρεφικά
είδη και κράνη, καθώς και η αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομή.
3. Ξεμπλοκάρισμα εμβληματικών επενδύσεων και υπογραφή νέων, που ισοδυναμούν με χιλιάδες
ποιοτικές θέσεις εργασίας, κατάργηση του ασύλου ανομίας στα πανεπιστήμια, νέο πλαίσιο και αποφασιστικότητα στην τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου, ποσοτικοποιημένοι στόχοι για απεξάρτηση από το πλαστικό και τον λιγνίτη, διευκόλυνση των Ελλήνων που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, ψήφιση ενός νέου, σύγχρονου καταστατικού χάρτη για τη χώρα, νομοθέτηση του επιτελικού κράτους για ένα σύγχρονο μοντέλο νομοθέτησης και διοίκησης στο Δημόσιο, προώθηση του μοντέλου Εσθονίας στην ψηφιακή διακυβέρνηση με τα πρώτα απτά αποτελέσματα, νέος, σύγχρονος αναπτυξιακός νόμος, αντίδοτο στη γραφειοκρατία, τις αγκυλώσεις και τα αντικίνητρα, που απέτρεπαν επενδύσεις τα προηγούμενα χρόνια, αντικαρκινικά φάρμακα απευθείας στο σπίτι του ασθενούς είναι μερικές μόνο από τις μικρές και μεγάλες τομές που ήδη συντελούνται στην κατεύθυνση της αλλαγής σελίδας για την πατρίδα και της ανάκτησης του χαμένου εδάφους, των χαμένων ετών και, ουσιαστικά, των χαμένων γενιών, για τη χώρα…
4. Από την πρώτη ημέρα της νέας διακυβέρνησης ξεκίνησε μία σειρά επαφών σε πανευρωπαϊκό
και διεθνές επίπεδο, με στόχο την ανάκτηση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας και την προβολή της νέας οικονομικής και αναπτυξιακής στρατηγικής και του κυβερνητικού έργου. Τα πρώτα αποτελέσματα δεν άργησαν, με μία σειρά διμερών αναπτυξιακών συμφωνιών με Κίνα, Ιταλία κτλ., την πτώση-ρεκόρ των επιτοκίων δανεισμού, τα αρνητικά επιτόκια για πρώτη φορά στα έντοκα γραμμάτια, τις πρώτες συζητήσεις για επιστροφή των κερδών των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα και τον τελικό στόχο, που δεν είναι άλλος από τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων – αλλά, παρότι έχει μπει στον δημόσιο διάλογο από ξένους παράγοντες, δεν έχει τεθεί ακόμη δημόσια από την ελληνική πλευρά, τηρώντας κατά γράμμα τον προεκλογικό σχεδιασμό και τις δεσμεύσεις του».
1/3/2019 | Αλέξης Τσίπρας
«Η Ελλάδα του 2019 δεν έχει πλέον καμία σχέση με αυτή του 2014, που ήταν διεθνώς το μαύρο πρόβατο – είναι η νύχτα με τη μέρα. Ήταν ιδιαιτέρως σημαντική η ελάφρυνση του χρέους, η οποία κρεμόταν ως “δαμόκλειος σπάθη” πάνω από τη χώρα.
Την τελευταία διετία είχαμε ρεκόρ ξένων επενδύσεων, μείωση της ανεργίας και πολιτική σταθερότητα.
Στην εξωτερική πολιτική, αξιοποιήσαμε ευκαιρίες.
Βοηθήσαμε στη σταθερότητα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τους δεσμούς με
τα γειτονικά κράτη.
Στην Κύπρο στηρίζουμε το δικαίωμα για αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων, προς όφελος όλου
του κυπριακού λαού. Στη νέα πραγματικότητα, δεν χωρούν ανιστόρητες διεκδικήσεις.
Το πιο απαιτητικό πρόβλημα ήταν η επίλυση της ονομασίας για τη Βόρεια Μακεδονία. Τριάντα χρόνια τώρα, πλήγωνε τις δύο χώρες. Με τον κ. Ζάεφ βρεθήκαμε μπροστά σε μια ευκαιρία. Ήμασταν
και οι δύο αποφασισμένοι να έρθουμε πιο κοντά, με ειλικρίνεια και σεβασμό. Η συμφωνία ήταν
ένα “διπλωματικό αριστούργημα” και αμοιβαία επωφελής, χωρίς κανείς από τους δύο να νιώθει
ταπεινωμένος ή ριγμένος, γιατί κανείς δεν πήρε το 100%. Η συμφωνία θα μείνει στην ιστορία, γιατί
ηττήθηκε και από τις δύο πλευρές ο εθνικισμός, δείχνοντας τον δρόμο σε όλο τον κόσμο».
2/3/2017 | Mario Monti
«Είναι ανάγκη να γίνονται σεβαστοί οι ευρωπαϊκοί κανόνες, η παραβίαση των οποίων οδήγησε στην
οικονομική και υπαρξιακή κρίση της Ε.Ε.
Θα ήθελα να δω μεγαλύτερη αυστηρότητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς κάποιες χώρες του
Νότου, όπως η Γαλλία, που δεν τηρεί το σύμφωνο σταθερότητας αναφορικά με το δημοσιονομικό έλλειμμα, και προς κάποιες χώρες του Βορρά, όπως η Γερμανία, για τις δημοσιονομικές της ανισορροπίες.
Οι ευρωπαϊκοί κανόνες υφίστανται ακριβώς για να προλαμβάνουν τέτοιες κρίσεις.
Παρόλο που κάποιοι κανόνες φαίνονται παράξενοι και ενίοτε απάνθρωποι, όπως η δημοσιονομική πειθαρχία, ωστόσο έχουν σκοπό την προστασία των επόμενων γενεών από πιθανές ανεύθυνες πολιτικές σημερινών κυβερνήσεων».
3/3/2017 | Λουκάς Παπαδήμος
Ο πρώην Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Λουκάς Παπαδήμος, εκτίμησε
ότι η άρση των εκκρεμοτήτων, σε συνδυασμό με μία ελάφρυνση του χρέους, θα επιταχύνει την ανάπτυξη. «Πρέπει να δούμε μακροπρόθεσμα ότι οι εξελίξεις θα είναι θετικές» τόνισε χαρακτηριστικά.
13/05/2021 | Zoran Zaev
Με τη Συμφωνία των Πρεσπών αφαιρέσαμε το τελευταίο εμπόδιο στο δρόμο μας για να γίνουμε πλήρες κράτος μέλος του ΝΑΤΟ. Είμαι περήφανος που η Βόρεια Μακεδονία και η Ελλάδα κατάφεραν να επιλύσουν τη διαφορά για το όνομα και τώρα χρειαζόμαστε την υποστήριξή σας για την ένταξή μας στην ΕΕ. Η Βουλγαρία αντιμετώπισε ένα πρόβλημα, το οποίο δεν μπορώ να εξηγήσω, γιατί είναι γελοίο και ανύπαρκτο, αλλά παρόλα αυτά, πρέπει να βρούμε μια λύση που να είναι προς όφελος και των δύο χωρών μας. Πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε μια λύση, γιατί αυτό είναι το μόνο πράγμα που μας χωρίζει από την πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη με τις Βρυξέλλες.
2/3/2019 | Ανδρέας Παπανδρέου
«Τα στερεότυπα που προέκυψαν με την κρίση ήταν επιζήμια – όπως το ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες.
Εξαιτίας αυτού του στερεοτύπου, οι Σλοβάκοι για παράδειγμα δεν ήθελαν να μας βοηθήσουν. Θεωρούσαν πως ήμασταν πλούσιοι. Το υποβόσκον μήνυμα ήταν “φταίξατε και πρέπει να πληρώσετε”. Αυτό υπονόμευσε την έννοια της αλληλεγγύης.
Η Ευρώπη θα μπορούσε να είχε αντιμετωπίσει το προσφυγικό, αν οι χώρες του Βορρά και του Νότου
είχαν μοιραστεί το βάρος. Αν είχαμε συνεργαστεί ως Ευρώπη και δεν είχαμε μείνει στο να προσπαθούμε να βρούμε τον μουτζούρη. Αν η Ευρώπη είχε αντιμετωπίσει το πρόβλημα ενωμένα, θα ήταν διαφορετικά.
Η Ελλάδα θύμα των τραπεζών; Και ναι και όχι.
Από τη μία πλευρά, έπρεπε να μεριμνήσουμε, για να μη διαλυθεί το τραπεζικό σύστημα. Από την
άλλη, υπήρξαν κερδοσκοπίες. Το πρόβλημα στην Ευρώπη σήμερα είναι ο ευρωσκεπτικισμός. Αν
είχαμε πραγματική σοσιαλδημοκρατική πολιτική στην Ευρώπη, δεν θα υπήρχε τόσο ευρωσκεπτικισμός.
Με την παγκοσμιοποίηση το κεφάλαιο φεύγει. Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα. Αυτό, όσο καλό και
αν είναι για τους καπιταλιστές, σπάει το κοινωνικό συμβόλαιο».
1/3/2018 | Boyko Borisov
«Η Βουλγαρία θα ακολουθήσει τον δρόμο που χάραξε η Θεσσαλονίκη με τη Σύνοδο Κορυφής, το 2003,
σχετικά με την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. Γιατί τα αποκαλούμε όμως Δυτικά Βαλκάνια; Μία γειτονιά είναι. Μόνο που κάποιες χώρες είναι μέλη της Ε.Ε. και κάποιες άλλες θέλουν να
είναι, αλλά ο δρόμος μέχρι την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μακρύς.
Για τις μεταναστευτικές πιέσεις της περιοχής, ο διάλογος με την Τουρκία θα πρέπει να συνεχιστεί,
ώστε οι ροές να παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά, για να συνεχίσουν να διαφυλάσσονται τα εθνικά
και τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Είναι σημαντικά τα θέματα της φύλαξης των συνόρων και της καλής γειτονίας, της ανεργίας της
περιοχής και της ενίσχυσης της οικονομίας. Είναι ανάγκη να υπάρξει ευημερία για τους πολίτες των
βαλκανικών χωρών και από περιοχή μεγάλων προβλημάτων τα Βαλκάνια να γίνουν τόπος ειρηνικής
συνύπαρξης. Μόνο με σταθερή και δυνατή Ευρώπη μπορούμε να έχουμε οικονομική ανάπτυξη και
να μην υπάρχουν συρράξεις».
2/3/2018 | Κώστας Σημίτης
«Κατά την άποψη του πρωθυπουργού (σ.σ. του Αλέξη Τσίπρα), τον Αύγουστο ανοίγει ένας νέος δρόμος για την Ελλάδα. Ελεύθερη από δεσμεύσεις, η κυβέρνηση θα καθορίσει τη δική της πολιτική και η λιτότητα θα είναι παρελθόν. Η απλή απάντηση σε αυτή την άποψη; Πρόκειται για παραμύθι. Και οι
λόγοι είναι πολλοί» τόνισε ο κ. Σημίτης.
Επίσης, ανέφερε τον κανονισμό της Ευρωζώνης, ο οποίος καθορίζει την οικονομική και δημοσιονομική εποπτεία επί των κρατών-μελών και αναφέρει ότι τα κράτη παραμένουν υπό εποπτεία και
μετά τη λήξη των προγραμμάτων στήριξης, εφόσον δεν έχει εξοφληθεί το 75% της βοήθειας που έχει
ληφθεί.
«Η Ελλάδα θα χρωστά για πολλά χρόνια, άρα, σύμφωνα με όλες τις απόψεις που υπάρχουν στην Ε.Ε.
και τα κείμενα, η εποπτεία θα συνεχιστεί και θα είναι στενή» επισήμανε ο πρώην πρωθυπουργός.
Υπενθύμισε, επίσης, ότι η Ελλάδα έχει συμφωνήσει για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του
ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2,2% από το 2025 και για πολλά χρόνια: «Πρωτογενή πλεονάσματα αυτού
του ύψους και για τόσο μακρύ διάστημα είναι ανέφικτα». Ο κ. Σημίτης τόνισε ότι η Ελλάδα έχει
οδηγηθεί, λόγω της κρίσης, σε μία παραγωγική αποεπένδυση. «Θα υπάρξει κάποια ρύθμιση του
χρέους, αλλά που θα αφορά σε βαθμιαίο περιορισμό του, ώστε να ασκείται στην Ελλάδα πίεση για
τη συμμόρφωση με τα υποσχεθέντα, κάτι που θα έχει ως συνέπεια τον διαρκή έλεγχο της ελληνικής
οικονομίας, παρά το τέλος των μνημονίων».
28/2/2019 | Παναγιώτης Πικραμμένος
Ο τέως Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός κ. Παναγιώτης Πικραμμένος τόνισε ότι τα πράγματα δεν είναι
όπως ήταν. «Η Ελλάδα είχε συμμάχους. Τώρα έχει μια αόρατη απειλή που λέγεται δημογραφικό και
υστέρηση στις γεννήσεις. Η χώρα συρρικνώνεται.
Δεύτερον, δεν έχουμε σταθερές και ενιαίες εξωτερικές συμμαχίες. Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί μια
πολύ ασθενής χώρα. Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία, διατηρώντας την κοινωνική συνοχή, αν και το
βλέπω αδύνατο. Χρειάζεται επίσης αναστροφή του brain drain» επισήμανε ο πρώην Πρωθυπουργός.
2-3/3/2019 | José M. Barroso
«Το πραγματικό πρόβλημα στην Ευρώπη είναι ότι παρατηρείται έλλειψη δράσης από τα κεντροαριστερά κόμματα. Ίσως τα κόμματα που ασκούν πιο έντονη κριτική να βοηθήσουν στο να κινητοποιηθούν τα παραδοσιακά κόμματα».
2/3/2018 | Pedro Sánchez
«Η Ευρώπη μοιάζει να είναι συνέχεια σε κρίση, όμως η Ευρώπη θα είναι πάντα η λύση. Λύση δεν
είναι η οπισθοχώρηση στα εθνικά σύνορα.
Χρειαζόμαστε ένα οικονομικό deal για την Ευρώπη. Η ενίσχυση του λαϊκισμού είναι αποτέλεσμα
του κατακερματισμού των παραδοσιακών κομμάτων, που δεν δίνουν πια απαντήσεις στα προβλήματα των πολιτών. Το ερώτημα είναι πώς κυβερνάμε την Ευρώπη; Δεν αφορά μόνο την αποτελεσματικότητα, αλλά και τη δημοκρατική νομιμοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Ο καλύτερος τρόπος να πολεμήσουμε τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό είναι να προωθήσουμε μία προοδευτική ατζέντα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο»
